هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه و علائم سوگ حل‌نشده در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد.
روش‌شناسی: این پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی بوده و با رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) انجام شد. جامعه آماری شامل 1100 دانشجوی پزشکی بود که 300 نفر از آن‌ها با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای متناسب با حجم انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه طرحواره یانگ فرم کوتاه (YSQ-SF) و پرسشنامه تجدید نظر شده سوگ (PG-13-R) بود. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS نسخه 26 و AMOS نسخه 24 تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که نمره کل طرحواره‌های ناسازگار اولیه با نمره کل علائم سوگ حل‌نشده همبستگی مثبت و معناداری (r = 0.62, p < 0.01) دارد. تمامی حوزه‌های طرحواره‌های ناسازگار (بریدگی و طرد، خودگردانی و عملکرد مختل، محدودیت‌های مختل، دیگرجهت‌مندی، و گوش‌به‌زنگی بیش از حد و بازداری) به طور معناداری با علائم سوگ حل‌نشده مرتبط بودند. به طور خاص، حوزه‌های بریدگی و طرد (β = 0.43) و خودگردانی و عملکرد مختل (β = 0.39) قوی‌ترین تأثیر مثبت را بر علائم سوگ حل‌نشده نشان دادند. مدل‌سازی معادلات ساختاری نیز برازش مناسب مدل و تأثیر معنادار طرحواره‌های ناسازگار بر سوگ حل‌نشده را تأیید کرد.
نتیجه‌گیری: این یافته‌ها حاکی از آن است که طرحواره‌های ناسازگار اولیه به عنوان عوامل آسیب‌پذیری مهمی در بروز و تداوم سوگ حل‌نشده در دانشجویان پزشکی عمل می‌کنند. شناسایی و مداخله زودهنگام بر روی این طرحواره‌ها می‌تواند به ارتقای سلامت روان و سازگاری با فقدان در این جمعیت کمک کند.