هدف این مطالعه بررسی دینامیک‌های روانی–اجتماعی و الگوهای رفتاری دانش‌آموزان پایه دوم دبیرستان قائمشهر با والدین مطلقه و شناسایی سازوکارهای مقابله‌ای، فرآیند هویت‌یابی و پیامدهای روانشناختی ناشی از این تجربه بود. پژوهش حاضر از رویکرد کیفی و تحلیل پدیدارشناختی تجربی (IPA) بهره برد و داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 15 دانش‌آموز جمع‌آوری شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش تحلیل موضوعی انجام شد و سه محور اصلی شامل: الگوهای رفتاری، سازوکارهای مقابله‌ای، و فرآیند هویت‌یابی استخراج گردید. نتایج نشان داد که نوجوانان الگوهای رفتاری متنوعی از جمله پرخاشگری، انزوا و تمرکز بر موفقیت تحصیلی را اتخاذ می‌کنند. سازوکارهای مقابله‌ای شامل جستجوی حمایت اجتماعی، فعالیت‌های تفریحی و خودتوجهی و همچنین انکار یا سرکوب هیجانات بود. تجربه طلاق والدین همچنین بر فرآیند هویت‌یابی تأثیر گذاشته و همزمان موجب سردرگمی هویتی و تلاش برای استقلال و بازتعریف روابط با والدین شد. پیامدهای روانشناختی شامل اضطراب و افسردگی خفیف تا متوسط، اختلال در روابط همسالان و افزایش مسئولیت‌پذیری و مهارت‌های مقابله‌ای بود. این یافته‌ها اهمیت طراحی برنامه‌های حمایتی در مدارس و خانواده‌ها را برجسته می‌سازد و نشان می‌دهد که ترکیب حمایت اجتماعی، آموزش مهارت‌های مقابله‌ای و فراهم کردن فضای بیان هیجانی می‌تواند رشد روانی–اجتماعی نوجوانان با والدین مطلقه را تسهیل کند.