اخلاق و رفتار ‌از مهمترین مسائل در بین تمامی ادیان و آداب و رسوم مختلف است. کتب آسمانی به عنوان راهنمای راه انسان ها، همواره بر مسایل فردی واجتماعی بر پایه اخلاق و رفتار اشاره داشته اند. در بین همۀ ادیان، دین اسلام به عنوان کاملترین دین و کتاب آسمانی قرآن، کامل ترین کتاب جامعه بشری، مسایل‌اخلاقی و رفتاری را از جهات مختلف تربیتی برای بشر تبیین نموده‌است. هدف:دراین پژوهش، سعی شده‌است که ‌آیات قرآن و ادبیات تعلیمی از دیدگاه تربیت اخلاقی و رفتاری مورد بررسی قرارگیرند.یافته ها: اخلاق و کارکرد آن، یکی از مهم ترین بن مایه های متون گوناگون زبان و ادب فارسی و علوم قرانی است و موضوعات مختلف اخلاقی و پند و اندرزهای فراوان در بیشتر این آثار دیده می شود. یکی از مهم ترین و مؤثرترین موضوعات اخلاقی و تعلیمی «زبان و سخن» و کارکرد مثبت و منفی آن است. در بیشتر متن های ادبی، عرفانی و تاریخی ما درباره اهمیت زبان، ویژگی های آن، مخاطب، ویژگی های سخن و ... نکته هایی درخور تأمل و به شیوه ای مؤثر، بیان شده که بیشتر آنها متأثر از آموزه های قرآنی و روایات نبوی و علوی و دیگر بزرگان دین است. چنین مضامینی در همه انواع ادبی از ادبیات تعلیمی که جایگاه اصلی چنین مباحثی است، تا ادبیات حماسی و غنایی دیده می شود.نتیجه گیری: بنابراین ابتدا مثال هایی‌از قرآن برای نشان دادن تأثیر اخلاق در رفتار انسان بیان گردیده سپس، به اهمیت مطالعه اثرات آیات قرآن در زمینه پارادایم رفتاری واخلاقی پرداخته شده‌است و با ذکر آیاتی از قرآن، منابع مرتبط با پارادایم رفتاری و اخلاقی هر کدام به طور جداگانه همراه با تفسیر آیات مورد نظر مورد بررسی قرار گرفته است و تأثیرات تربیتی آیات قرآن کریم با تأکید بر پارادایم اخلاقی و رفتاری در بعد فردی واجتماعی بیان گردیده‌است. در بخشی دیگر، ابیاتی ازشاعران فارسی زبان که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به آیات مرتبط با پارادایم‌های اخلاقی و رفتاری اشاره دارند،آورده شده است. مقالۀ حاضر به روش توصیفی – تحلیلی با جامعۀ آماری ادبیات ، قرآن و حدیث به طور اجمالی به بررسي اخلاق و تربیت و جایگاه آن در ادبیات تعلیمي و قرآن پرداخته شده است و وجوه مشترک میان قرآن و ادبیات فارسی بررسی شده است و به این نتیجه رسیدیم که متون تعلیمی ما تا چه اندازه از قرآن تأثیر پذیرفته اند.