این پژوهش تأثیر تکنیک‌های یادگیری فعال مبتنی بر روان‌شناسی شناختی را بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی بررسی می‌کند. مطالعه از نوع شبه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه کنترل بوده است. 60 دانش‌آموز از مدارس شهرستان سبزوار به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب و به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش به مدت 8 هفته با استفاده از تکنیک‌های یادگیری فعال نظیر یادگیری مشارکتی، حل مسئله و بحث گروهی آموزش دیدند، در حالی که گروه کنترل از روش‌های سنتی بهره بردند.
داده‌ها از طریق آزمون‌های استاندارد پیشرفت تحصیلی جمع‌آوری و با آزمون تحلیل کوواریانس تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد تکنیک‌های یادگیری فعال به‌طور معناداری باعث بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل شد. این نتایج اهمیت کاربرد رویکردهای نوین آموزشی مبتنی بر اصول روان‌شناسی شناختی را در بهبود فرآیند یادگیری دانش‌آموزان تأیید می‌کند.