مقدمه: هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر دو روش تمرین تناوبی با شدت بالا و متوسط بر تراکم استخوان و کورتیزول مردان دارای اضافه وزن بود.
روش¬ها: پژوهش از نوع کاربردی و بصورت نیمه تجربی و شامل سه گروه و به صورت دو مرحله آزمون گیری پیش و پس آزمون بود. مطالعه حاضر بر روی 30 مرد با محدوده سنی 20 تا 25 سال دارای اضافه وزن انجام شد. آزمودنی ها به صورت تصادفی در یکی از سه گروه 10 نفري شامل گروه برنامه تمرین تناوبی با شدت بالا، برنامه تمرین تناوبی با شدت متوسط و کنترل تقسيم شدند. مدت برنامه تمرینی دو گروه تجربی به مدت هشت هفته بود. هر جلسه تمرین تناوبی شدید و متوسط شامل سه بخش گرم کردن، بخش اصلی تمرین و سرد کردن بود. در این تمرینات از پروتکل تغییر یافته¬ی گیبال و همکاران (2012) استفاده شد. 24 ساعت قبل و پس از شروع برنامه تمرینی در شرایط آزمایشگاهی یکسان، 5 سی سی خون سیاهرگی از دست چپ گرفته و برای آنالیزهای بعدی ذخیره شد. مقادیر سرمی کورتیزول با كيت مت دالیان ساخت چین و به روش الایزا و تراکم استخوان به روش DEXA مورد سنجش قرار گرفت. از آزمون شاپیرو-ویلک جهت تعیین توزیع طبيعي داده ها و برای مقایسه نتایج گروه¬ها با یکدیگر از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه استفاده شد. كليه عمليات آماري توسط نرم افزار(SPSS) نسخه 23 و سطح معني داري آزمون¬ها در سطح 05/0≥p اعمال گردید.
یافته¬ها: نتایج آزمون آنالیز واریانس یکطرفه نشان داد که بین میانگین 3 گروه پژوهش در مقادیر تراکم استخوان و کورتیزول مردان دارای اضافه وزن تفاوت معني‌داری وجود دارد. نتايج آزمون تعقيبي بيانگر کاهش معني‌دار کورتیزول و افزایش معنی دار تراکم استخوان در گروه تمرین تناوبی شدید نسبت به گروه متوسط و کنترل بود (001/0=p). بين گروه تمرین تناوبی شدید و متوسط تفاوت معني‌داری مشاهده شد (001/0=p).
نتیجه¬گیری: ﺗﻤﺮﻳﻨﺎت تناوبی شدید احتمالا با کاهش در مقادیر کورتیزول و افزایش تراکم استخوان ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ با کاستن شرایط کاتابولیکی افراد دارای اضافه وزن زمینه را برای بالا بردن تراکم استخوان فرهم نماید.