دوستان و همسالان عوامل مؤثر تربیت کودک هستند. برخلاف رابطه کودک با پدر و مادر، رابطه با دوستان، رابطه‌ای همراه با تساوی و برابری است و بر تفاهم متقابل استوار است. کودک و نوجوان، بسیاری از هنجارهای جامعه از جمله الگوی همکاری، دوستی و علاقه متقابل را از دوستان و همسالان یاد می‌گیرد. آنچه را که جامعه‌شناسان «اخلاق»، همکاری می‌نامند، کودک در جمع دوستان و همبازی‌های خود تمرین می‌کند. برخی از جامعه‌شناسان معتقدند که تأثیر افراد هم سن‌وسال عمیق‌تر از تأثیر بزرگسالان است. چرا که فاصله سنی زیاد، درک تلقینات بزرگان را برای کودک دشوار می‌سازد و توصیه‌های آنان را برای وی یک امر تحمیلی و تلقینی می‌سازد که بدون فهم و درک باید آنها را بپذیرد. ولی چیزهایی را که از دوستان هم‌سال فرامی‌گیرد از طریق تفهیم و تفاهم بوده و در نتیجه ریشه‌دارتر است.
از دیدگاه روان‌شناسی رشد و روان‌شناسی اجتماعی، گروه همسالان نقش مهمی در رشد اجتماعی کودک بازی می‌کند. سرتاسر دوره کودکی، میل به ارتباط با گروه همسالان به طور فزاینده‌ای وجود دارد و این نیاز به طور یکسان در دختران و پسران دیده می‌شود. زمانی که از همسالان خود دورند، احساس دلتنگی و غم می‌کنند و برعکس زمانی که با آنها هستند، شور و شعف می‌آیند.