معماري طي هزاران سال وجود داشته و اصالت ارزشهاي کيفي آن در طول قرن‌ها شکل گرفته و رسالت يک معمار موفق در هر عصر و زماني گردن نهادن به تمامي آن‌ها و بکارگيري صحيح و منطقي مجموعه اين قابلیت ‌هاست. در این راستا معماري سنتي ايران داراي ويژگيهاي منحصر بفردي است كه ضمن توجه به مسايل زيباشناختي و حفظ محيط زيست پاسخگوي نيازهاي اقليمي هرمنطقه نيز بوده است. در بحث توسعه پايدار و به طبع آن معماري پايدار، تعامل هر ساختمان با بستر و محيط طبيعي پيرامون خود بيش از ساير مولفه ها موردتاکيد قرارگرفته است. چگونگي برقراري اين تعامل و نوع تدابير درنظرگرفته شده مهارتي است که معماران گذشته با فنون خاص خود از آن بهره جسته اند.تاثير اين تدابير نه تنها در زمينه هاي زيست محيطي بلكه در ابعاد ديگر پايداري چون ابعاد اجتماعي و اقتصاد ي نيز مشهود است. در ایران معماريِ بناها و شهرها در اقلیم گرم و خشک یکی از بارزترین و مشخص ترین نمودهاي تأثیر اقلیم بر فرم گیري و شکل گیري شهر و بناهاست و می توان زیباترین و هنرمندانه ترین طراحی هاي ایرانی را در پهنه وسیع این اقلیم مشاهده نمود. با مطالعه و تعمق در معماري بومي مناطق كويري و نحوه تعامل انسان بومي با محيط در مي يابيم كه تفكر پايداري محور، رويكردي نوين و بي سابقه نيست. معماري اين مناطق بگونه اي شگفت انگيز با اصول پايداري همگراست.
در اين مقاله -که به روش توصیفی تحلیلی است - سعي برآن است که تجربه معماري سنتي شهرهاي کويري با رويکرد معماري پايدار مورد بررسي قرار گيرد. در مسير پژوهش ضمن اشاره به اصول معماري پايدار، راهکارهای طراحی اقلیمی شهرهاي سنتي در مناطق کويري به روش تطبيقي با اصول پايداري مورد مقايسه قرار گرفته است. در پایان نتایج بررسی ها در قالب یک جدول ارائه می گردد.