انسان همواره در طول تاریخ سعی می نماید به منظور ایجاد سرپناهی امن برای سکونت، آن را با محیط پیرامون خود هماهنگ سازد تا بتواند شرایط مناسبی برای ادامه حیات خویش ایجاد کند و در حقیقت شرایط جغرافیایی، اقلیمی نیز در شکل گیری این فضای زیست، دخالت مستقیمی دارد. در ادامه توسعه و پیشرفتهای همه جانبه جوامع بشری، نتایج تحقیقات علمی و تجارب عملی نشان دهنده روندی فزاینده از توجهات کنونی به انسان، طبیعت، منابع طبیعی و پایداری زیستی آنهاست. بعلاوه، توجه به محیط طبیعی و فضاهای باز شهری و بخصوص جنبه های کیفی طراحی منظر اهمیت ویژه ای یافته است. در این مقاله شیوه های ارتباط معماری سنتی و سنت گرایی با سکونت مردم ایران در اقلیم گرم و خشک مورد مطالعه قرار می گیرد. بحث مفهوم سکونت در جوامع بشری و ایران همگام با معماری سنتی در اقلیم گرم و خشک در کنار راهکارها و شرایط اقلیمی منطقه مورد مطالعه و عوامل تاثیرگذار طبیعی بر معماری شاهرود بررسی می شود. در نتیجه به عوامل و روش های کنترل شرایط برای معضلات شهر شاهرود میرسیم و با توجه به شرایط اقلیمی این منطقه و افزایش روز افزون تکنولوژی و سیطره زندگی مشکلاتی در طراحی شهری اقلیم گرم و خشک می توان کمی و کاستی های سنت گرایی در زندگی مدرن را اینگونه بیان کرد.