با افزایش جمعیت و صنعتی شدن جوامع، مسأله آلودگی محیط زیست روز به روز اهمیت بیشتري پیدا می کند. با گسترش زندگی ماشینی و عدم توجه افراد به منافع همگان، هر روز انواع زیادي از منابع آلاینده، محیط زیست آدمیان و حیوانات را نا سالم تر و زندگی آنها را در معرض خطرات جدي تري قرار می دهند. فاضلاب ها نیز یکی از عوامل آلودگی محیط زیست می باشند که بایستی آنها را به شیوه مناسب جمع آوري کرده و با توجه به افزایش تقاضا برای آب واز طرفی کمبود آب ومنابع آبی، برای استفاده مجدد، در مرحله اول آنها را پالایش و تصفیه نموده و سپس به چرخه گردش در طبیعت بازگرداند و از آن استفاده بهینه نمود.
بطورکلی برای تصفيه فاضلاب از فرآيندهاي فيزيكی، شيميايي و بيولوژيكي استفاده مي شود. (خسروی لقب و همکاران، 1388). احداث و بهره برداري از تصفيه خانه هاي فاضلاب، هزينه هاي قابل توجهي را به خود اختصاص مي دهد، لذا انتخــاب صحيح معيارهاي طراحي و بهره برداري مناسب از سيستم تصفيه، از هدر رفت هزينه ها جلوگيري كرده و دستيابي به اهداف طرح، نظير حفظ محيط زيست و استفــاده مجدد از فاضلاب را مقدور مي سازد.(عارفخانی و رشیدی مهرآبادی، 1390).
برکه های تثبیت فاضلاب، حوضچه های عریض و کم عمق، خاکی یا بتنی هستند که فاضلاب خانگی و دیگر فاضلاب ها برای مدت طولانی در آنها نگهداری شده و به روش¬های کاملاً طبیعی و با عمل ته نشینی و به کمک نور، حرارت، رشد جلبک ها و میکروارگانیسم ها، مواد آلی موجود در فاضلاب تجزیه و تثبیت می گردند. در این برکه ها عمل ته نشینی و تثبیت هردوباهم انجام می شود و راندمان تصفیه در این روش عمدتا بستگی به نور خورشید درجه حرارت و شدت وزش باد و. .. داشته که این پارامترها مستقیماً برروی بیولوژیکی سیستم تاثیرگذار می باشند.
برکه های تثبیت فاضلاب علاوه بر تصفیه فاضلاب های خانگی در تصفیه فاضلاب های صنعتی نیز کارایی چشمگیری از خود نشان داده است.( سایت بهداشت محیط ایران ومیران زاده، 1383).
قبل از ارتقاء سیستم برکه تثبیت، عملکرد آن باید ارزیابی شده و فاکتورهای محدود کننده عملکرد باید تعیین شوند، سپس تصمیمات مناسب برای بهبود فعالیت برکه اتخاذ شود، لذا ارزیابی می بایست شامل دو فاز بررسی عملکرد و ارائه برنامه اصلاحی باشد.
فازاول: بررسی، شناسایی صحیح مشکل ودرک اکولوژی برکه تثبیت می باشد. زیرا بهینه سازی یک برکه تثبیت فاضلاب وابسته به درک فیزیکی، شیمیایی وبیولوژیکی آنچه که در برکه ها رخ می دهد، می باشد.
فاز دوم: ارائه برنامه های اصلاحی، برای حذف فاکتورهایی که عملکرد برکه را محدود می کنند و بهینه کردن توانایی امکانات موجود جهت بهبود عملکرد ویا تصفیه بیشتر فاضلاب. ( خسروی لقب وهمکاران، 1388).
آلکوسر و همکارانش به ارزیابی کارایی سیستم تصفیه فاضلاب برکه تثبیت تغییر یافته در ناحیه ای از مکزیک پرداخته اند. کارایی در دو دوره بررسی و تغییراتی در رنگ، بو و حضور توده ها (فلوک ها) مشاهده شده است.. در مجموع سیستم تغییر یافته باعث کاهش کارایی و هزینه های نگهداری شده است.(آلکوسر وهمکاران ، 1993).
آمو و همکارش، توانایی تصفیه فاضلاب دانشگاه ایرئون در شمال نیجریه مرکزی را به روش برکه تثبیت با طراحی یک مدل آزمایشگاهی بررسی نموده است. نتایج نشان داده که روش فوق توانسته است مقادیر BOD، TS، آمونیاک، روغن و چربی، کدورت و رنگ کاهش دهد. همچنین به علت فعالیت های شیمیایی جلبک ها و کاهش CO2 مقدار DO در برکه مدل ارائه شده افزایش یافته، به طوری که این فعالیت شیمیایی توانسته است مقدار COD را در فاضلاب تکمیلی به مقدار 3/7 % افزایش دهد.(آمو وآرمو ، 2012).
قاضی و همکارانش، به ارزیابی کارایی برکه تثبیت در تصفیه فاضلاب ناحیه شهری مصر پرداخته اند. روش برکه تثبیت، توانسته است BOD ، COD و TSS ، TC، FC، اشرشیاکولی، FS و سالمونلاولیستریلا کاهش دهد و همچنین درصد حذف کلی فاژ و روتاویروس به ترتیب 03/49 و 66/99 درصد بوده است. روتاویروس VP-6 در فاضلاب برکه تکمیلی و خروجی و همچنین تنوع اوگلنا و کلامودوموناس رینهاردی در فاضلاب برکه های بی هوازی واختیاری وتکمیلی مشاهده شده است. به علت آلودگی قابل توجه زئوپلانکتون ها، تعداد آنها در برکه تکمیلی افزایش یافته است. اگر چه آلودگی برکه بی هوازی به علت دانسیته سیلیات ها (پروتوزوا) نیز افزایش یافته که این حالت به عنوان آلودگی آلی به وسیله ایندیکاتور بیولوژیکی شناخته می شود. درصد حذف سیلیاتها در برکه تکمیلی 70 درصد بوده که پیشنهاد شده برای افزایش بازده، طراحی تغییر یابد.(قاضی و همکاران ، 2008).
منصوری و همکارانش، تغییرات معنادار فصلی pH، BOD، COD و TSS در تصفیه فاضلاب به روش برکه تثبیت را در یک ناحیه نیمه خشک بر حسب درجه حرارت مورد بررسی قرار داده اند.. نتایج تفاوت های معناداری میان پارامترهای pH، COD، BOD5 و TSS در چهار فصل(Pکمتر از 0010/0) در فاضلاب تکمیلی را نشان داده است.(منصوری و همکاران ،2011).