کاربرد امثال و حکم نقش بسیار نافذ و جاذبی در القای مفاهیم ذهنیِ گوینده ی کلام دارد که اگر به جا و زیبا در متن نشانده شود، چه دلنشین بر قریحه ی شنونده و خواننده می نشیند. و مستوجب بسی تحسین و تأیید می گردد.ساکنان شهر ادب بنا به میزان ذخایر و اندوخته های علمی و ذوقی خویش، گوهرهای ثمینی از بدایع و صنایع ذهنشان را در پهنه ی کلامشان پراکنده اند تا هرآن کس را که طالب حظّ وافر از گنجینه ی معنی است، بهره مند و در لذت خویش سهیم گردانند.کمال الدین اسماعیل اصفهانی از آن جمله آگاه مردمان و هنرآفرینانی است که درختِ پربار و بَرِ طبعِ بلندش، درّ و گهر ثمر میدهد و صریرِ دل نوازِ قلمش، سریر معرفت و آگاهی را سیر میکند.دراین سطورِ مجمل سعی بر آن است که برخی از ابیات مرصع به گوهر امثال و حکم و ضرب المثل های رایج آن عهد به خوانندگان و پژوهندگان معنی عرضه گردد تا بیش از پیش بر حلاوت سخن کمال الدین پی ببرند.