اقیانوس لایتناهی ادبیات و متون نظم و نثر پارسی، آکنده از ذخایر فکری و جان مایه های اندیشمندان و سخنورانی است که تار و پود احساسات بدیع خویش را در چارچوب آن تنیده اند و معانی متعالی روح خویش را که حاکی از جهان بینی و علم و تجارب آنان از جهان پیرامون و عالم درونشان بوده است، در امواج کلمات موزون و لطیف، جاری نموده اند. مطالعه ی این مواریث گران مایه، اگرچه در ابتدا و در ظاهر ساده و قابل فهم به نظر می رسد، اما با غور و دقت بیشتر، دنیایی از ابهام و تحیّر به روی خواننده گشوده -می شود که گاه دست یابی به مفتاحِ افهام نکته ای از آن موکول به ساعت ها بحث و فحص می گردد..
آگاهی از منش و جهان بینی و باورهای ادبا و ستارگان علم و ادب و بهره مندی بیشتر از جواذب و معانی بدیعی که در آثار آنان مستتر است، منوط به درک و دریافت احوالات و شرایطِ دوران زندگی شاعر است. چراکه بخش وسیعی از معانی متون اصیل در گنجینه ادبیّات، با این شیوه ملموس تر می گردد.
یکی از این نام آوران حاشیه نشین، کمال الدّین اسماعیل است که آوازه ی تبحّرش، در بحر فراموشی غوطه ور است. . برای شناختن او باید در اشعارش سیر نمود زیرا او در هزار توی سطورِ اثر عظیم خویش می زیَِد و می توان در آنجا چهره ی نجیب و غمگین او را مشاهده نمود و گوش جان به درد دل او سپرد و به عظمت روح وی پی برد. ایرانیی که زیر بار جور و استبداد زمانه قامتش خمیده گشت و در بحبوحه ی یغماگری و جنایات جگر سوزِ جورآورانِ جلّاد، مشعل سخن برافروخت. شعر او سلاح برّّنده ی ذوالفقاری بود که بر پیکره ی پیمان گسلان و پرخواهانِ روزگارش فرود می آمد.
هدف از ارائه ی این سطور، معرفی اجمالی کمال الدّین اسماعیل اصفهانی است تا کورسویی باشد از فانوس پژوهش در دریای موّاج و بی انتهای ادبیات، فرا روی غوّاصانِ معنی وجویندگان ِ دُرَرِ فارسی.