معماری و اقلیم، پیوندشان بیشتر به رابطه نوزاد و آغوش می ماند. تجربیات معماری بومی در پهنه جهان معماری ایران زمین نیز، خود گواه تأکیدی بر اندیشه فرم زایی ملاحظات اقلیمی در معماری است تا عاملی بر محدودیت آن یا اسارت معمار، در این تحقیق من به بررسی درونگرایی در دو اقلیم سرد و خشک کوهستانی و گرم و خشک بیابانی بر اساس کاربری مسکونی پرداخته ام. البته اصول و آداب و رسوم، مراسم مذهبی، اخلاقیات و اندیشه و عقیده نسل ها و سایر ویژگی های مردمی نه تنها در بناهای عظیم که در ابنیه کوچک نیز نمود دارد . روش تحقیق به صورت تطبیقی، توصیفی است و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای، کتاب، مقاله و اینترنت می باشد. و در نتیجه معماری اقلیمی در مناطق سرد و خشک برای بهره برداری از نور و گرمای خورشید و مقابله با سرمای شدید و اقلیم گرم و خشک برای مقابله با گرما و نور خورشید به درونگرایی روی آورده است و هر کدام از این دو اقلیم منجر به ایجاد یک میکرو اقلیم (micro climate) خاص مطلوب در معماری سنتی آنها می شود و باعث ایجاد آسایش اقلیمی در فضاهای مسکونی می شود. و ایرانیان ذاتاً درونگرا هستند.