شهرهای ایران که زمانی به داشتن هویت منحصر به فرد خود افتخار می‌کردند، اکنون با چالشی جدی در زمینه هویت شهری مواجه هستند. ورود معماری مدرن غربی به ایران و تقلید بی‌رویه از آن، منجر به ساخت شهرهایی یکنواخت و بی‌هویت شده است که نیازهای بومی و شرایط اقلیمی نادیده گرفته شده‌اند. این مقاله به بررسی نقش معماری و طراحی شهری در بازگرداندن هویت به شهرهای ایران می‌پردازد. معماری نه تنها باید به نیازهای عملکردی پاسخ دهد، بلکه باید احساس امنیت، تعلق و هویت فرهنگی و اجتماعی مردم را نیز تأمین کند. بازسازی و احیای مراکز تاریخی شهرها می‌تواند به تقویت این حس تعلق و هویت کمک کند و نمادها و المان‌های شهری می‌توانند تاریخ و فرهنگ هر شهر را نمایان سازند. در این پژوهش، نشان داده می‌شود که چگونه معماران و طراحان شهری با بهره‌گیری از مصالح بومی و توجه به فرهنگ و اقلیم محلی، می‌توانند طرح‌هایی ارائه دهند که همگام با نیازهای مدرن باشد و هویت فرهنگی و اجتماعی شهرها را حفظ کند. این مقاله بر اهمیت استفاده از مصالح بومی و توجه به نیازهای اقلیمی محلی تأکید دارد، زیرا این عناصر می‌توانند به تقویت هویت بومی و فرهنگی شهرها کمک کنند. علاوه بر این، ترویج معماری ایرانی از طریق ترکیب معماری بومی و نوین می‌تواند نقش مهمی در حفظ و احیای هویت آثار پیشین ایفا کند و در مقابل چالش‌های جهانی شدن مقاومت کند. برای رسیدن به این هدف، همکاری میان معماران، طراحان شهری و مسئولان شهری ضروری است. به ویژه، نمادها و المان‌های شهری باید به گونه‌ای طراحی شوند که سیمای شهری را تقویت کرده و بازتاب‌ دهنده تاریخ و فرهنگ هر شهر باشند. در نتیجه، این پژوهش دعوتی است به معماران و طراحان شهری تا با نگاه عمیق‌تر به فرهنگ و تاریخ خود، به بازگشت هویت اصیل و بومی به شهرهای ایران کمک کنند و فضایی پر از معنا و انسجام را برای شهروندان فراهم آورند.