از دیرباز مسئله شناخت شهرها و مناطق تاریخی_فرهنگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است؛ تا جایی که سفرنامه‌ها و کتب تاریخی کمک شایانی در شناساندن آداب و فرهنگ یک ملت و قوم خاص داشته است؛ یکی از همین شهرهای تاریخی «جوین» است که از ولایت‌های نیشابور واقع در خراسان بزرگ است و با قدمتی طولانی توانسته در عرصه فرهنگ ایرانی_اسلامی به‌عنوان منطقه‌ای عالِم‌پرور ظهور و بروز داشته باشد؛ تا جایی که از این دیار خاندان مشهور و بزرگ «حمویه» و «جوینی» برخاسته‌اند که هر کدام مبلغ علومی همچون: فقه، فلسفه، کلام، عرفان و تصوف بودند و حتی در مناطقی غیر از خراسان از جمله یزد، مصر و شام گسترش پیدا کردند و اقدامات تأثیرگذاری را از خود به‌جای گذاشتند؛ بنابراین هدف از این پژوهش بررسی و شناسایی ولایت جوین است بر مبنای دو مؤلفة تاریخ و فرهنگ که مطالب به شیوه میدانی و کتابخانه‌ای جمع‌آوری‌شده است.