گیاه بارهنگ کبیر با نام علمی Plantago Major L(PML) یا Plantain یک گیاه دارویی چندساله است که متعلق به جنس Plantago و خانواده Plantaginaceae میباشد. این گیاه با نام‌های گوناگونی نظیر لسان‌‌الحمل، بارتنگ و خرگوشک در طب سنتی معرفی شده ‌است. این گیاه حاوی متابولیت های ثانویه ای چون ترکیبات فنلی (مشتقات کافئیک اسید)، فلاونوئیدها، آلکالوئیدها، ترپنوئیدها، و ویتامینC است که در درمان بیماری های پوستی، اندام های تنفسی، اندام های گوارشی، گردش خون، پیش گیری از سرطان، ممانعت از تشکیل تومور، درمان زخم و عفونت ها موثر است. مطالعه ای جهت بررسی اثر حفاظتی گیاه پلانتگو ماژور(PML ) بر پروتئینوری و آپوپتوزیس ناشی از آدریامایسین در موش صحرایی انجام شد و نتایج این پژوهش نشان داد که عصاره گیاه پلانتگو ماژور از طریق کاهش آپوپتوزیس کلیه و بهبود عملکرد کلیه در موش صحرایی به طور موثری اثر حفاظتی در برابر نفروپاتی ناشی از آدریامایسین (ADR) اعمال می کند. بیماری سرطان یکی از عوامل اصلی مرگ ومیر در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است که در دهه های اخیر به یکی از چالش های اصلی و مهم سلامت جامعه تیدل شده است. پیش بینی شده است که در سال 2040 میزان افراد مبتلا به سرطان به بیش از 28 میلیون نفر برسد. از این رو کشف و توسعه داروهایی با عوارض جانبی کم تر و اثرات درمانی بهتر مورد توجه محققان در سرتاسر دنیا قرار گرفته است. داروهای معمول و روتین در بالین جهت درمان سرطان اغلب دارای عوارض جانبی هستند و همچنین بحث مقاومت دارویی و کاهش کارایی درمان نیز در مورد آن ها مطرح است. در چنین شرایطی استفاده از گیاهان دارویی راهکاری موثر برای یافتن داروهای جدید جایگزین است. به طوری که امروزه بیش از 60 درصد ترکیبات ضد سرطان برای درمان بیماران سرطانی از منابع گیاهی, دریایی و میکروارگانیسم ها بدست می آیند. پژوهش های متعددی نشان داده اند که بارهنگ کبیر دارای اثرات آنتی اکسیدانی و جاروبگری رادیکال های آزاد است. این ترکیب اثرات تعدیل کننده فعالیت ایمنی، افزایش تکثیر لنفوسیت و ترشح اینترفرون-γ را در غلظت‌های پایین نشان می‌دهد. به همین دلیل عصاره مخلوط شده با آب گرم گیاه بارهنگ می‌تواند به بهبود سرطان خون و عفونت‌های ویروسی کمک کند. این گیاه با دارا بودن ترکیبات فلاونوئیدی، از طریق مهار آنزیم DNA توپو ایزومراز I رشد سلول های سرطانی انسان را متوقف مینمایند. طی مطالعه ای در شرایط برون تنی، فعالیت ضد سرطانی گیاه PML با بررسی اثر عصاره های اتانولی، متانولی و استونی آن بر روی رده های سلولی HCT-116، SW-480 و HEK-293 ارزیابی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که تمامی عصاره ها دارای بیشترین خاصیت ضد تکثیر بر روی رده سلول سرطانی کولورکتال HCT-116 بودند. عصاره ریشه گیاه موثرتر از اندام هوایی بود. نتایج این مطالعه نشان داد که گیاه بارهنگ غنی از ترکیبات بالقوه با خواص ضد تکثیر است. در مطالعه ای دیگر، عصاره متانولی گیاه از نظر فعالیت سیتوتوکسیک علیه سه رده سلول سرطان انسانی از جمله آدنوکارسینوم کلیه (TK-10)، آدنوکارسینوم پستان (MCF-7) و ملانوم (UACC-62) مورد ارزیابی قرار گرفت. فلاونوئیدها، فلاون و لوتئولین عوامل اصلی در فعالیت سیتوتوکسیک این گیاه شناسایی شد و نتایج این مطالعه نشان داد که گیاه بارهنگ ممکن است در پیشگیری از سرطان موثر باشد. در مطالعه دیگری نیز، فعالیت سیتوتوکسیک عصاره متانولی گیاه بر روی سلول های کارسینوم کولون (HCT-15)، کارسینوم دهانه رحم (SQC-UISO)، کارسینوم تخمدان (OVCAR) و کارسینوم نازوفارنکس (KB) در شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که در شرایط برون تنی این گیاه ممکن است در جلوگیری از سرطان زایی ناشی از آنتراسن دی بنزن موثر باشد. عصاره های آبی و متانولی گیاه نیز قادر است تکثیر سلولی در کشت سلولی مغز استخوان و طحال را تحریک نماید. در واقع، اسید اولئانولیک و اسید اورسولیک تکثیر سلول‌های طحال را تحریک کرده و بازیابی سیستم خونساز را افزایش می‌دهند. موکوزیت دهانی یکی از عوارض جانبی شایع پرتودرمانی و شیمی‌درمانی است.یک کارآزمایی بالینی تصادفی، دوسوکور و کنترل شده با دارونما انجام شد. نتایج این مطالعه نشان داد که شربت گیاه PML در کاهش علائم موکوزیت ناشی از تشعشع موثر بود.. در یک کارآزمایی بالینی تصادفی سه سو کور اثربخشی پلانتگو ماژور، کلرهگزیدین 12/0 درصد و بی کربنات سدیم 5 درصد در درمان موکوزیت های دهانی در بیماران سرطانی ارزیابی و مقایسه شد، نشان این پژوهش نشان داد که هر سه ترکیب به درمان موثرموکوزیت های دهانی منجر میشوند اما بی کربنات سدیم در بازه زمانی کوتاهتری نسبت به دو ترکیب دیگر موکوزیت های دهانی را درمان مینماید. نتایج مطالعات پیش بالینی وبالینی مختلف نشان داد که گیاه بارهنگ میتواند نقش موثری را در پیشگیری از سرطان ایفا نماید. این گیاه، با داشتن اثرات ضد جهشی و ضد سرطانی میتواند در کاهش عوارض جانبی ناشی از شیمی درمانی و پرتودرمانی نیز موثر باشد.