منظور بررسی اثر تراکم بوته و كود نيتروژن بر عملکرد و ميزان اسانس گیاه دارويي ريحان آزمايشي در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامي واحد كليبر به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل تراکم بوته در سه سطح 40، 60 و 80 بوته در متر مربع و کود نیتروژن به صورت اوره در سه سطح 0، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل تراکم بوته و کود نیتروژن بر عملکرد ماده خشک در واحد سطح در برداشت اول و دوم در سطح احتمال 1% معنی دار بود. بالاترین عملکرد ماده خشک در واحد سطح در برداشت اول در تیمار تراکم 80 بوته در متر مربع و کود نیتروژن 100 کیلوگرم در هکتار (32/617 کیلوگرم در هکتار) و کمترین آن در تیمار تراکم 40 بوته در متر مربع و تیمار بدون کود (71/250 کیلوگرم در هکتار) حاصل شده است از طرفي بیشترین عملکرد ماده خشک در واحد سطح در برداشت دوم در تیمار تراکم80 بوته در متر مربع و کود نیتروژن 100 کیلوگرم در هکتار (21/437 کیلوگرم ماده خشک در هکتار) و کمترین آن در تیمار تراکم 40 بوته در متر مربع و تيمار بدون مصرف کود نیتروژن (21/223 کیلوگرم ماده خشک در هکتار) به دست آمده است. بیشترین میزان اسانس ریحان در برداشت اول در تیمار تراکم 60 بوته در متر مربع (98/2در صد) و کمترین آن در تیمار تراکم 40 بوته در متر مربع (29/1 در صد)، همچنین در برداشت دوم، بیشترین میزان اسانس ریحان در تراکم 60 بوته در متر مربع (03/2 در صد) و کمترین آن در تیمار تراکم 40 بوته در متر مربع (01/1 در صد) به دست آمد. بیشترین عملکرد اسانس در برداشت اول ، برداشت دوم و عملکرد کل ( به ترتیب 03/6 ، 22/7 و 29/14 لیتر در هکتار) در تیمار تراکم 80 بوته در مترمربع و کود نیتروژن 100 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد اسانس(به ترتیب به میزان 15/4 ، 17/3 و 68/7 لیتر در هکتار) در تیمار تراکم 40 بوته در مترمربع و عدم مصرف کود نیتروژن به دست آمده است، 17/3 و 68/7 لیتر در هکتار) در تیمار تراکم 40 بوته در مترمربع و عدم مصرف کود نیتروژن به دست آمده است. بنابراين اثر متقابل تراكم بوته و كود نيتروژن نشان داد كه بیشترین عملکرد ماده خشک و عملكرد اسانس در تیمار تراکم 80 بوته در مترمربع و مصرف 100 کیلوگرم کود نیتروژن حاصل شد، که به عنوان بهترین تیمار نيز شناخته شدند.