مشخص شده که یادگیری و حافظه از ضروریات بقاء هستند و با عوارض جانبی بعضی از داروهای شیمیایی و کاهش هورمون‌های جنسی در زمان سالمندی دچار آسیب می‌شوند. در این مقاله تاثیر عصاره ریشه گیاه سنبل‌الطیب بر یادگیری اجتنابی موش‌های صحرایی گنادکتومی مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه از 36 سر موش صحرایی نر، نژاد ویستار با میانگین وزنی 20± 230 گرم استفاده شد. موش‌ها به 6 گروه 6 تایی تقسیم شدند، شامل گروه دست نخورده و یک گروه کنترل (دریافت‌کننده نرمال‌سالین) و گروه‌های تجربی که عصاره هیدروالکلی سنبل‌الطیب را به صورت حاد و داخل صفاقی در دوزهای 25، 50 ، 100 ،150 میلی‌گرم بر کیلوگرم دریافت نمودند. پس از 15 روز از دوره بهبودی جراحی تزریق داخل صفاقی 30 دقیقه قبل از آموزش انجام گرفت. آزمون با استفاده از دستگاه شاتل‌باکس در روز آزمون و یک هفته بعد از آموزش و به مدت 5 دقیقه شاخص‌های استاندارد ارزیابی یادگیری اجتنابی از طریق مشاهده، بررسی و ثبت شد. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آناليز واريانس يك طرفه و آزمون توکی (Tukey) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد عصاره در دوز 50 میلی‌گرم بر کیلو گرم به صورت معنی‌داری سبب افزایش مدت زمان تاخیر ورود به اتاق تاریک و کاهش معنی‌داری در مدت سپری شدن در اتاق تاریک در مقایسه با گروه کنترل داشت(p<0.001). عصاره هیدروالکلی سنبل‌الطیب به دلیل داشتن ترکیبات فتواستروژن مانند لیگنان و اپی‌ژنین احتمالاً توانسته به شکل وابسته به دوز اثرات کاهش هورمون جنسی را در یادگیری جبران نماید. از آنجایی که استروژن گیاهی نسبت به هورمون‌های بدن کم دوام است، لذا نتایج تکرار آزمون پس از یک هفته نشان داد که تزریق عصاره هیدروالکلی سنبل‌الطیب نتوانسته اثرات کاهش هورمون جنسی را در یادگیری موش صحرایی گنادکتومی جبران نماید.