مقدمه: ملکول NO دارای خاصیت سیگنالینگ سلولی در گیاه می باشد، از طرفی نیتروپروساید نیز به عنوان عامل تولید کننده این ملکول مطرح است. لذا با توجه به اهمیت داروئی و اقتصادی گیاه پریوش اثر سدیم نیتروپروساید بر توانائی زیستی، میزان پراکسیداسیون سلولی و فعالیت آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و پراکسیداز در کالوس این گیاه مورد بررسی قرار گرفت تا تاثیر افزایش غلظت ملکول NO بر قرایند های حیاتی این گیاه ارزیابی شود.
مواد و روشها: از کالوس گیاه پریوش سوسپانسیون سلولی تهیه و پس از تیمار با دوزهای مختلف (0، 10، 50، 100، 150، 200 و 250 میلی مولار) از سدیم نیتروپروساید به مدت 1، 3، 6 روز، توسط رنگ آمیزی تریپان بلو و رنگ سنجی MTT توانائی حیات آنها بررسی شد. سپس سوسپانسیون سلولی برای بررسی مرفولوژی و بافت کالوس برای بررسی فعالیت آنزیم های کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز و میزان پراکسیداسیون لیپیدی تحت تیمار با دوزهای 0، 100 و 200 میلی مولار به مدت شش روز قرار گرفتند. داده ها توسط روش ANOVA یک طرفه با تست دانکن آنالیز و P<0.05 به عنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد.
نتایج: مقایسه داده های بدست آمده از رنگ آمیزی تریپان بلو و رنگ سنجی MTTنشان دهنده تفاوت معنی دار (p<0.05) میانگین توانایی زیستی این سلول‌ها به صورت وابسته به دوز در مقایسه با گروه کنترل بود. هم چنین فعالیت آنزیم ‌های مورد مطالعه در پاسخ به تنش اکسیداتیوی ناشی از سدیم نیتروپروساید افزایش معنی دار(p<0.05) نشان داد. میزان مالون دي آلدئيد که بعنوان فاکتوری براي انداز ه‌گيري فرآيند پراكسيداسيون ليپيد است نیز با افزايش معنی دار همراه بود.
نتیجه‌گیری: سدیم نیتروپروساید بعنوان دهنده نیتریک اکسید منجر به آسیب غشا سلولی و در نتیجه کاهش توانایی زیستی سلول‌های کالوس گیاه پریوش گردد، اگرچه فعالیت آنزیم‌ های آنتی‌اکسیدانی به دنبال تنش ایجاد شده افزایش می‌یابد اما پاسخگوی نیاز گیاه در برابر آسیب ‌های وارده نمی‌باشد.