یکی از عوامل محدود کننده تولید کدوئیان بیماریهای ویروسی می باشد که در این زمینه خسارت ویروس موزائیک زرد کدو Zucchini yellow mosaic virus (ZYMV) قابل ملاحظه بوده است. در ایران علی رغم اینکه استانهای شمال شرق از مهمترین قطبهای کشت جالیز محسوب می شوند، اطلاعات در مورد این ویروس در این مناطق بسیار محدود بوده است. در این تحقیق بمنظور تعیین استرینهای ویروس فوق الذکر، بوته های کدو و خیار در بهار و تابستان سال زراعی 1391 در مزارع استان به طور متوالی بازدید شدند و در طی نمونه برداریها، حدود 100 نمونه مشکوک دارای علائمی از قبیل موزائیک، بد شکلی و شکستگی رنگ برگ، تاولی شدن برگ و میوه جمع آوری شدند. نمونه های آلوده به ZYMV با آنتی سرم این ویروس در آزمون الایزای غیر مستقیم مشخص شدند. تعداد 68 نمونه آلوده به ZYMV بودند. به منظور شناسایی علایم هر جدایه، عصاره تعدادی از نمونه¬هایی که در آزمون الایزا مثبت ارزیابی شدند، بر روی گیاه chenopodium quinoa (ایجاد نقاط کلروتیک روی برگ و موزائیک) مایه زنی شدند، سپس آلودگی نمونه¬ها با روش RT-PCR با یک جفت آغازگر که قطعهای بطول 458 جفت باز از ژن پروتئین پوششی را تکثیر میکرد، تایید شد. بعد از تأیید بر روی ژل آگارز 1% در الکتروفورز، نمونه¬های آلوده به ZYMV در محدوده bp458 مورد انتظار، ایجاد باند نمودند. محصول PCR بطور مستقیم ترادف یابی شد و ترادف بدست آمده به طول 698 نوکلئوتید همراه با 30 ترادف انتخاب شده ازمناطق مختلف دنیا در GenBank مربوط به دیگر پوتی¬ویروسهای کدوئیان مقایسه گردید. همردیف سازی چندگانه و آنالیز فیلوژنتیک با ClastalX و BLAST در نرمافزار Mega 4 انجام و درخت فیلوژنتیک به روش maximum parsimony ترسیم گشت. آنالیز فیلوژنی نشان داد که، جدایه های ZYMV از تمام دنیا در 3 گروه قرار می گیرند و جدایه ی گلستان با جدایه ی تهران (استرین ایران) در یک گروه و جدایه های آمریکایی (استرین آمریکا) درگروهی دیگر و جدایه های اروپایی و آسیایی در کنار جدایه های شمال آفریقا (استرین اروپا) قرار می‌گیرند. وجود بیشترین تشابه جدایه ی گلستان با جدایه ی تهران می تواند گویای جهش کمتر ویروس در سطح کشور باشد. فواصل ژنتیکی بین و داخل گروهی نیز نتایج آنالیزها را تأئید نمودند.