زیبایی از آن دسته مقولاتی است که تعریف دقیق نظیر مکان، فضا،....ندارد.. زیبایی برای هر فرد با توجه به جهان بینی و نوع نگرشش به هستی، تعاریف متفاوتی دارد. فیلسوفان و اندیشمندان اسلامی در مورد زیبایی تعاریف متفاوت دارند، آنها یکی از ارکان زیبایی را تناسبات می دانند، ولی این به این معنا نخواهد بود که هر چیزی که تناسبات نداشته باشد زیبا نیست. بحث زیبایی نزد مسلمانان همواره با دیگر عناصری که در حکمت نظری و علمی بدان وابسته است بررسی شده است و زیبایی حقیقی از نظر اسلام ،حقیقتی عینی است که درباره ی همه ی موجودات صدق می کند. پس ما می توانیم زیبایی را در خلال بحث های فلسفی ،عرفانی، هندسه و تناسبات، ...بیابیم. در این پژوهش با نگرش تحلیلی بر چند نمونه از بناهای معماری اسلامی ایرانی می خواهیم این نتیجه را دریافت کنیم که همواره ابعاد و تناسبات یک کالبد دارای پیمون مشخصی بوده که از نظر زیبایی شناسی و انطباق با موارد کاربردی پاسخی مناسب را ارائه داده است.