موضوع ما عنوان پژوهشی است که بر روی فرم شناسی برج های مقبره ای در استان مازندران از اوایل قرن 8 ه.ق تا اواخر دوران حکومت صفویه و قاجار صورت گرفته است. این بناها در گستره جغرافیایی غرب تا شرق مازندران و درحوزه های اقلیمی کوهستانی، جنگلی و جلگه ای قراردارند و به بخشی از تاریخ سیاسی و مذهبی منطقه به ویژه قرن 8 و 9 ه.ق اشاره دارند که در اسناد مختلف به صورت کلی نام و نشانی از آنها برده شده است.
این برجها با ساختار منفرد جنبه سمبلیک و نمادین پیدا کرده اند.برج های آرامگاهی شاهکارهای آجرکاری هستند که دارای ارزش های ویژه نهفته معماری می باشند.بسياري از اين آرامگاه ها، مدفن و مشهد امامزادگان هستند. اهالی منطقه علاوه بر مقابر امامزادگان وسادات مرعشي، آرامگاه هاي بسياري براي نياكان خويش ساختند كه برخي از آنها تاكنون برجاي مانده است. با آمدن صفويان و رشد مذهب تشیع، معماري تدفيني ايران به مقام هاي مذهبي اختصاص يافت و ساخت مقابرفرمانروایان جاي خود را به ساخت مقابر مذهبي و مقدس داد. قجرها در اين زمينه به بازسازي، مرمت و توسعه برخي مقابر و آرامگاه ها در مازندران پرداختند و الحاق معروف مستطیل شکل را به مقابر قرن 8 و 9 ه.ق اضافه نمودند و در سال هاي پس از قاجار ودوران پهلوي مرمت و توسعه مقابر و آرامگاه ها در این منطقه بدون معماری خاصی ادامه یافت. پژوهش حاضر نشان می دهد که مختصات معماری مقابر برجی شکل در سطح فرامنطقه ای شباهت کلی ولی تمایزات زیادی دارد و در بُعد منطقه ای محلی نیز از نظر معماری، نوع مصالح و تزیینات وابسته به معماری علیرغم شباهت های فراوان، از همدیگر متمایز میشوند.بنایی مانند مقبره امامزاده یحیی در شهر ساری نمونه برجسته ای از صدها مورد مقبره شناخته شده در این مناطق است. این آرامگاه متعلق به اواسط قرن نهم ه.ق است و به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است . این بنا در مرکز شهر ساری قرار گرفته و بسان سایر مقابر منطقه در اثر عوامل اقلیمی و انسانی دچارآسیب های فراوانی شده و تحت حفاظت و مرمت قرار گرفته است. رسیدن به مبانی نظری واحد برای رسیدن به تعادل پویا در این نوع مقابر، بخشی از نتایج مورد اشاره در این مقاله است.