تحقیق حاضر تلاش دارد پس از معرفی کلی و سیر بازار در گذر تاریخ تصویری از تیپولوژی بازار تاریخی مراغه را ارائه و به طور خاص سرای تاریخی خامنه موجود در این بازار، واقع در مرکز بافت تاریخی شهرستان مراغه را مورد بازشناسی و معرفی قرار دهد و پس از این مرحله با توجه به آسیب های عملکردی، کالبدی، معماری و منظری موجود در بنا و بخصوص جداره ها و نماهای بیرونی وبه طبع آن عدم تعادل های بصری حادث شده، به طراحی محوطه، نماها و جداره های بیرونی در ارتباط با بافت شهری بپردازد . این بررسی و طرح بیشتر یک تحقیق میدانی و کتابخانه ای مبتنی بر اصول و مبانی حاکم بر مرمت بنا و بافتهای تاریخی می باشد و ضمن رعایت اصول زیبا شناختی در طرح های ارائه شده سندیت تاریخی، فرهنگی و رد هرگونه مداخله، با حفظ موقعیتهای بصری مناسب (شکل ، بافت ، رنگ، مقیاس ومواد)، محور مطالعات و طراحی ها قرار گرفته است و شیوه اقدام بیشتر مبتنی بر بهسازی و نوسازی می باشد. در بحث کاربری و عملکردی نیز با توجه به معضلات و بار ترافیکی منطقه و عدم رضایت مالکین و ساکنین بافت از عملکرد فعلی فقط به صورت کلی کاربری هم سو با کارکرد قدیمی با اندکی ملاحظات در راستای بهبود وضع کیفی و معیشتی ساکنین بافت پیشنهاد شده است. هدف از این تحقیق ، با توجه به وضعیت نابسامان منظری ،کالبدی و تحت الشعاع قرار گرفتن کیفیت فضای شهری ، حفاظت ،مرمت و احیای ویژگی های زیبا شناختی و اصیل برای ارتقای کیفیت بصری و فضایی، حفظ و ارتقای ارزشهای گذشته ، حفاظت و جلوگیری از آسیبها و صدمات وارده به بافت و بنای تاریخی با کمترین تغییرات ممکن و حفظ یکپارچگی و وحدت کالبدی در جهت توسعه پایدار با تکیه بر احیای خاطرات جمعی می باشد.