امروزه اکثر شهرهای جهان با مسئله بحران کیفیت در فضاهای شهری روبه رو هستند و مسئولان و مدیران شهری به شکل فزاینده‌ای نگرانی خود را در مورد عدم وجود کیفیات مطلوب در محیط های شهری ابراز نموده‌اند. طی نیم‌قرن اخیر نیز رشد شتابان شهرنشینی فراتر از امکانات و اقدامات توسعه شهری در ایران بوده که مشکلاتی گسترده بخصوص در محدوده های تاریخی و مراکز شهری در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و کالبدی را ایجاد و موجب خدشه دار شدن پایداری در شهرها شده است. با توجه به اهمیت بالا و حساسیت مداخله در این نوع محدوده ها، هدف پژوهش حاضر ارائه راهبردها و راهکارهای حفاظت از محدوده های تاریخی در مراکز شهری با رویکرد گسترش فضاهای زیرسطحی شهری در راستای دستیابی به پایداری شهری
می باشد. هدف اصلی پژوهش، بهبود کیفیات زندگی شهری، تبیین جایگاه فضاهای زیرسطحی در مراکز شهری و حیات بخشی مجدد به محیط‌های تاریخی است که با وجود داشتن بناهای باارزش و هویتمند با مشکلات متعددی روبه رو هستند. بنابراین در تلاشیم تا از دیدگاه حفاظت و توسعه پایدار شهری با ارائه راهکاری مناسب در جهت تقویت پتانسیل ها و تقلیل ضعف های موجود در این محدوده ها پرداخته و مسائل و معضلات آنها را حل نماییم.
این پژوهش با تکیه بر مرور متون متعدد و بررسی نظریات اندیشمندان مختلف بصورت مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به بررسی مفهوم فضاهای زیرسطحی و رویکرد حفاظت شهری پرداخته و ویژگی ها و مشخصه های چنین توسعه ها و رویکردی را در جهت رسیدن به پایداری بیشتر در شهرها مبادرت گردیده است. در ادامه به سنجش دو نمونه داخلی و خارجی اجرا شده موفق و متناسب با هدف پژوهش و بررسی تطبیقی این دو پروژه پرداخته شده است. سپس اصول، اهداف، راهبرد و سیاست های بکار گرفته در آنها استخراج شده است. در انتها براساس اصول حفاظت شهری و با تاکید بر مزایای استفاده از توسعه های زیرسطحی در شهرها، راهکارهایی جهت حفاظت از مراکز شهری تاریخی پیشنهاد شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که استفاده از رویکرد توسعه های زیرسطحی در مراکز شهری تاریخی که به دلیل داشتن هویت تاریخی و میراث ارزشمند فرهنگی به نوعی سرمایه های فرهنگی هر کشوری محسوب می شوند، بعنوان راهکاری منطقی و کارا با هدف کنترل توسعه شهری و حفاظت از محیط های تاریخی به منظور تقلیل مخاطرات هویتی، کیفی و محیطی در شهرها و دستیابی به حداکثر پایداری شهری دارای مزایای فراوانی است.