میان عرش و کعبه و مسجد از جهات صوری و معنوی نسبت هایی برقرار است، همان گونه که قلب ارض روحانی عرش است. قلب ارض جسمانی خانه ی کعبه است. و قلب هر نقطه از زمین نیز مسجد است. غرض از طرح همه¬ی این مباحث آن است که مسجدی که در واقع مظهر کعبه است، مراتب زمین محسوب می شود بواسطه ی نسبت معنوی و ارتباط ملکوتی که با کعبه دارد از حیث الگوی معماری از همین الگویی تبعیت می کند که کعبه و عرش بر مبنای آن ساخته شده اند. به بیان دیگر نحوه ی سیر سلوک نمازگزار در مسجد از لحظه ای تقابل او با جلوخان مسجد تا عبور از پیش طاق و هشتی و... از گنبد خانه به آسمانه و شمسه، و آن سوی وجود مناره ها همگی برابر و به ازای مناسک و اعمالی است که در حج مقرر گردیده و کعبه نیز چنانکه در احادیث آمده از صورت معنوی عرش تبعیت می کند پس بنای مسجد در واقع از یک الگوی آسمانی پیروی می کند.