از دهه 30 میلادی تاکنون جهت تشخیص پاستوریزاسیون صحیح شیر از اندازه¬گیری فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی استفاده می¬شود. این مسأله ثابت شده است که ترکیب دما-زمان مورد نیاز برای غیرفعال کردن آنزیم فسفاتاز قلیایی کمی بیشتر از مقداری است که برای از بین بردن مقاوم¬ترین پاتوژن¬های موجود در شیر یعنی مایکوباکتریوم توبرکولوزیس، مایکوباکتریوم بوویس و کوکسیلا بورنتی مورد نیاز است. بیشتر مطالعات صورت گرفته بر روی میزان فعالیت و مقاومت حرارتی آنزیم فسفاتاز قلیایی بر روی شیر گاو صورت گرفته است و تعداد اندکی بر روی سایر انواع شیر تمرکز داشته¬اند. بنابراین مطالعه حاضر با هدف مقایسه میزان فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی در شیر گاو و گاومیش رودخانه¬ای انجام پذیرفت. جهت اندازه¬گیری میزان فعالیت آنزیم از پی-نیتروفنیل فسفات به عنوان سوبسترای واکنش استفاده گردید و میزان پی-نیتروفنل آزاد شده به روش اسپکتروفوتومتری اندازه¬گیری گردید. نتایج نشان داد که میزان فعالیت این آنزیم در شیر گاومیش (782 ±7321 میکروگرم پی-نیتروفنل در هر میلی¬لیتر شیر) اندکی بیشتر از شیر گاو (602 ±7049 میکروگرم پی-نیتروفنل در هر میلی¬لیتر شیر) بود اما این تفاوت معنی¬دار نبود.