معماری خاکی،در اشکال کهن یا نوین، به عنوان یکی از مصادیق معماری پایدار، بر استفاده از مصالح بومی پایدار و بهره گیری از دانش و تکنیک بومی و فرآیندهای سازگار با محیط‌زیست تأکید دارد. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها و مزایا و معایب و همچنین روش های تقویت و بهسازی انواع معماری خاکی پرداخته شده که شامل استفاده از خاک به عنوان ماده اصلی ساخت، کاهش نیاز به انرژی و کربن‌زدایی فرآیندهای ساختمانی است. معماری خاکی با تکیه بر مصالح محلی، هم‌خوانی با اقلیم و محیط زیست را تقویت کرده و از این طریق به پایداری زیست‌محیطی کمک می‌کند. در انوع روش ها شامل خاک کوبیده( فشرده)، کیسه های خاکی، خشت و آجر، ساخت‌وساز به شیوه‌ای طبیعی و با حداقل تأثیرات منفی بر محیط‌زیست انجام می‌شود که موجب کاهش مصرف انرژی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و افزایش عمر مفید بناها می‌گردد.
این مقاله همچنین به بررسی نقش معماری نوین خاکی در ایجاد فضاهای مسکونی، تجاری و عمومی پرداخته و نشان می‌دهد که این نوع معماری چگونه می‌تواند به حفظ فرهنگ و هویت محلی کمک کرده و هم‌زمان پاسخگوی نیازهای مدرن جامعه باشد. نمونه‌های موفق از پروژه‌های معماری خاکی در مناطق مختلف جهان مورد تحلیل قرار گرفته و از طریق آنها، پتانسیل‌های این رویکرد در تحقق اهداف معماری پایدار برجسته شده است.
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که معماری نوین خاکی می‌تواند به عنوان یک راهکار عملی و پایدار در مواجهه با چالش‌های محیط‌زیستی و انرژی مطرح شود و نقش مؤثری در جهت‌دهی به آینده‌ای سبزتر و پایدارتر داشته باشد.