سيدجمال¬الدين اسدآبادي به عنوان قهرمان مبارزه با استعمار و سلسله¬جنبان نهضت¬هاي اسلامي در كشورهاي مسلمان شناخته مي¬شود. وي یکی از چهره¬های برجسته در تاریخ معاصر ایران است که در زمان حیات خود، آوازه¬اش در سراسر بلاد اسلامی و حتي غربی طنین¬انداز بود و اقدامات عملياتي او، موجب بیداری و تحرک مسلمانان گردید. مسافرت¬هاي متعدد به اغلب كشورهاي جهان از يك سو و راه¬اندازی جلسات، سخنراني¬ها، گروه¬های مذهبی و آزادي-بخش از سوي ديگر، سبب شد موج بیداری توده¬های ¬مسلمان و تنفر آنان از استعمار غرب خروشان بماند. بیداری اسلامی، موضوعی است که از دوره سیدجمال¬الدين شروع شده و در واقع، به معنای بازگشت مسلمانان به هویت، استقلال و عزت به تاراج رفته خویش است یعنی به دست گرفتن سرنوشت و حکومت سیاسی خود و نجات اسلام از انحراف و بدعت، پیاده شدن اسلام در زندگی سیاسی- اجتماعی مردم، براندازی حکومت¬های مستبد و تشکیل حکومت اسلامی متحد.
بیداری اسلامی، تحقق¬بخش عزت مسلمین و مستضعفان جهان است كه بدون وحدت و انسجام جوامع مسلمان، توفيقي نخواهد داشت. از اين رو، سیدجمال¬الدین اسدآبادی با اندیشه¬های خود پایه¬گذار نظريه وحدت اسلامی در دنیای معاصر است. وی از طلایه¬داران وحدت جوامع، بیداری اسلامی و فریادگر احیای عظمت اسلام می¬باشد که جریان فکری استبداد داخلی و استعمار خارجی را در جوامع اسلامی تشخیص داد و با همه توان به مبارزه و بیداری-سازی كشورها از يوغ استعمار ادامه داد. سيدجمال¬الدين دين را اساس قدرت و مدنيت مسلمانان دانست و ريشه¬ها و مباني عقلانيت روشنگري را درون ديانت اسلامي جستجو نمود. امروزه امـواج فکری و عملی بیداری اسلامی بیشتر نمود پیدا كرد و نهضت¬هاي انقلابي و مردمي به تأسي از انديشه¬هاي ناب سيدجمال¬الدين اسدآبادي در اغلب کشورهاي خاورميانه از جمله یمن، مصر، لیبی، تونس، بحرین و … به وجود آمده است.