زبان‌های عربی و فارسی دو زبان اصلی فرهنگ و تمدن اسلامی به شمار می‌روند، و از چندین سده پیش از ظهور اسلام، داد و ستدهای فرهنگی بین این دو زبان برقرار بوده است. از ورود واژگان فارسی به عربی گرفته تا بازتاب آیین‌ها و سنّت‌های ایرانی در شعر عربی دوره پیش از اسلام نمونه‌ای از تعامل زبان‌های عربی و فارسی است؛ امّا اوج حضور فرهنگ و تمدن ایرانی در شعر عربی به دوره عباسی برمی‌گردد، به طوری که تعاملات ادبی، فرهنگی، و تمدّنی ایران و جهان عرب بیش از پیش رونق گرفت و از امتزاج فرهنگ‌های ایرانی و عربی، فرهنگ و تمدن غنیّ اسلامی شکل گرفت. اگرچه قرآن و سنّت پیامبر (ص) پیوند دهنده ملّت‌های ایران و عرب است و بین این دو ملّت روابط ناگسستنی برقرار کرده است، امّا متأسفانه در دوره معاصر، روابط ادبی ایران و جهان عرب تحت تأثیر ملاحظات سیاسی و دخالت بیگانگان و استعمارگران قرار گرفته، و رونق و شکوه گذشته را از دست داده است. مقاله حاضر با رویکرد تحلیلی به دنبال بررسی تاریخچه روابط ادبی و فرهنگی ایران و جهان عرب طی ادوار گذشته است؛ از سوی دیگر تلاش می‌کند تا به ریشه‌یابی علل ضعف در روابط ادبی این دو زبان در دوره کنونی بپردازد. از نتايج مهم جستار حاضر مي‌توان به اين نکته اشاره کرد که تمدن ايراني به عنوان بخش مهمي از تاريخ و فرهنگ و تمدن اسلامي به شمار مي‌رود، و دشمنان اين دو فرهنگ و تمدن به بهانه‌هاي واهي دنبال تفرقه‌افکني هستند، لذا مي‌توان با استفاده از بستر ترجمه، برگزاري همايش‌هاي مشترک، اعزام متقابل دانشجو و استاد مي‌توان براي معرفي فرهنگ ايران به جهان عرب بهره گرفت.