بسیاری از پژوهشگران بنیادگرایی را واکنش "عقلانی" جهان اسلام به پدیده مدرنیزاسیون غربی می دانند. بسیاری دیگر ریشه های آن را در استعمار کشور های مسلمان توسط غربی ها جستجو می کنند. نویسنده ی این مقاله معتقد است که واکنش ها به این دو پدیده در جهان اسلام در یک طیف نبوده و از"بازگشت به اسلام" و اشتی جویی و صلح با غرب و مدرنیزاسیون سید جمال الدین اسد ابادی تا حکم به جهاد سلفی ها و نوسلفی ها متفاوت است. هر چه هست اما هر دو واکنشی است در برابر یک کنش استعمار یا مدرنیزاسیون. پرسش اصلی مقاله اینست که با چه نوع واکنش هایی در جهان اسلام در برابر استعمار و مدرنیزاسیون روبرو هستیم؟ سپس استدلال می نماییم که واکنش ها در یک طیف نبوده و انوع متفاوتی از واکنش ها وجود داشته است.