محمدحسین هیکل، یکی از پیشگامان ناسیونالیسم اسلامی در جهان عرب است. آثار وی مشتمل بر اندیشه-های اصلاح¬گرایانه وی بر پایه وحدت اسلامی است. کتاب في منزل الوحي سفرنامه حج این نویسنده است که غیر از گزارش سفر حج، دربردارنده انبوهی از اطلاعات ارزشمند تاریخی و نیز بیانگر دیدگاه¬های نویسنده در حوزه بیداری اسلامی است. مقاله حاضر با تکیه بر روش توصیفی_تحلیلی و با هدف بازخوانی اندیشه¬های دینی محمد حسین هیکل، سفرنامه حج وی را مورد تحلیل و بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده است که مهم¬ترین مؤلفه¬های بیداری اسلامی از نگاه هیکل عبارتند از وحدت و یکپارچگی، علم و دانش، ژرف اندیشی، معنویت، تلاش و کوشش و نظم؛ که باید جهان اسلام برای دستیابی بدان با جدیت تلاش کند. راه حل نویسنده برای حل مشکلات جوامع اسلامی، بازگشت به راه و روش رسول خدا (ص) و الگوگیری از مسلمانان صدراسلام است که در حلال سفرنامه بارها برآن تأکید کرده است.