زعفران وحشی از گونه¬های جنس Crocus، گیاهانی چند ساله، علفی و زینتی از خانواده زنبقیان Iridaceae هستند. مجموعه Crocus cancellatus به عنوان گونه وحشی زعفران دارای تنوع زیادی در مورفولوژی، سیتولوژی و اکولوژی می¬باشد. این پژوهش به جهت بررسی خصوصیات کروموزومی و تهیه کاریوتیپ چهار اکوتیپ زیر گونه damascenus گیاه زعفران وحشی انجام شده است. تکامل کاریوتیپ می‌تواند از طریق تعیین خصوصیت مورفولوژی کروموزوم بر اساس موقعیت سانترومر بازسازی شود. در این تحقیق بنه¬های چندین جمعیت از Crocus cancellatus subsp. Damascenus از استان¬های کردستان، مرکزی، فارس و لرستان جمع¬آوری شده و سپس در گلخانه دانشگاه کردستان کشت شدند و از ریشه¬های در حال رشد برای مطالعات سیتوژنتیکی استفاده گردید. بهترین تکنیک برای مطالعه میتوز، استفاده از بافت¬های مریستم نوک ریشه برای آماده¬سازی کاریوتایپ می¬باشد. پارامترهای کروموزومي شامل طول بازوي بلند (L)، طول بازو کوتاه (S)، طول کروموزوم (CL)، نسبت بازوها (AR، L / S) و شاخص سانترومری (CI = S / CL) تخمین گردید. روش همبستگی برای آنالیز کلاستر برای بررسی شباهت بین جمعیت¬ها از نظر صفات مورفولوژی و کروموزومی استفاده شد. بررسی¬های انجام شده نشان داد هر کدام از جمعیت¬ها دارای تعداد کروموزوم متفاوت می¬باشند. به طوریکه جمعیت اقلید n=12 و جمعیت الیگودرز n=8 و مریوان n=8 و سقز دارای n=10 کروموزوم می¬باشند. نتایج حاصل از بررسی تنوع ژنتیکی و همچنین بررسی فواصل جغرافیایی و دوری و نزدیکی ژنوتیپ‏های مورد مطالعه نشان داد که به طور کلی فواصل جغرافیایی دلیلی بر دوری و نزدیکی ژنتیکی افراد نمی‏باشد و نتایج بیانگر ژنوتیپ‏های مربوط به استان کردستان (مریوان و سقز )درون یک گروه واقع نشده و در دو گروه مجزا قرار گرفته اند.