اثر تاریخ های مختلف کاشت بر عملکرد و روند تغییرات شاخص های فیزیولوژیکی رشد چهار ژنوتیپ ماش در آزمایشی در سال 1393 در منطقه ورامین مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در قالب اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک های تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل سه تاریخ کاشت (15 اردیبهشت، 15 خرداد و 15 تیرماه) و عامل فرعی چهار ژنوتیپ ماش (پرتو، گوهر و دو لاين اميدبخش 16-6-1 و 94 NM-) بود. بر اساس نتایج، اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و شاخصهای فیزیولوژیکی رشد ارقام ماش معنی دار بود. بیشترین میانگین عملکرد دانه مربوط به لاین امید بخش 94 NM- با 1892 کیلوگرم در هکتار و پس از آن رقم گوهر با 1763 کیلوگرم در هکتار بود. عامل اصلی اختلاف در عملکرد دانه ارقام ماش، تاثیر تاریخهای مختلف کاشت بر تعداد روز تا وقوع مراحل فنولوژیکی، بویژه گلدهی و رسیدگی دانه بود. تاخیر در کاشت موجب کوتاه شدن طول دوره رشد (از 8/97 روز به 9/86 روز ) و در نتیجه افت شاخصهای رشد رویشی مانند ارتفاع بوته و عملکرد بیولوژیکی گردید. با وجود تشابه روند تغییرات شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول برای ارقام و در تاریخهای مختلف کاشت، اختلاف معنی داری بین سه تاریخ کاشت از نظر زمان به حداکثر رسیدن این دو شاخص و نیز مقدار آن در این زمان وجود داشت. در تاریخ های کاشت زودتر حداکثر LAI و CGR در طی زمان طولانی تری حاصل شد و میزان این دو شاخص در این زمان نیز بیشتر از تاریخ کاشت آخر بود. در تاریخ کاشت آخر، با وجود کاهش طول کل دوره رشد، تسریع در ورود به مرحله گلدهی موجب افزایش سهم دوره پر شدن دانه از کل دوره رشد گردید. درصد پروتئین دانه تحت تاثیر تغییر تاریخ کاشت قرار نگرفت اما اختلاف بین ارقام از این نظر معنی دار بود. نتایج این تحقیق نشان داد که لاین امیدبخش 94 NM- و تاریخ کاشت 15 تیرماه مناسب ترین گزینه ها برای منطقه مورد مطالعه بودند.