حبوبات از جمله گياهان زراعي هستند كه ارزش غذايي زيادي دارند و يكي از مهم‌ترين منابع گياهي سرشار از پروتئين مي‌باشند. بطوريكه حبوبات بعد از غلات، دومين منبع مهم غذايي انسان به شمار مي‌روند. یکی از عوامل مهم افزایش عملکرد حبوباتی مثل نخود و عدس کاشت پاییزه آن ها است. هدف این آزمایش مطالعه تاثیر تاریخ های مختلف کاشت 30 شهریور، 20 مهر، 10 آبان و 30 آبان بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود پاییزه بود. آزمایش بصورت طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه شهر همدان انجام شد. صفات تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت ارزیابی شدند. نتایج نشان داد، که اکثر صفات مورد بررسی تحت تاثیر تیمار تاریخ کاشت قرار گرفتند. کمترین و بیشترین عملکرد دانه نخود به ترتیب در تیمارهای تاریخ کاشت اول (30 شهریور) و چهارم (30 آبان) به دست آمد. به نظر می رسد در تاریخ های کاشت دیر هنگام به علت عدم زود سبز شدن گیاه و در واقع ایجاد حالت کشت انتظاری گیاه با سرما زمستان مواجه نشده و عملکرد دانه مناسب را ایجاد کرده است. همچنین بیشترین عملکرد بیولوژیک در تیمار تاریخ کاشت چهارم حاصل شد. در این بررسی مناسب-ترین تاریخ کاشت برای منطقه همدان تاریخ کاشت 30 آبان ماه شناخته شد.