همانطور که می دانیم به طور کلی شرایط مسئولیت قراردادی عبارتند از :
1 . وجود قرارداد 2 . اعتبار قرارداد 3 . تخلف از انجام تعهد 4. وجود ضرر 5 . رابطه سببیت
متعهد قراردادی زمانی از مسئولیت معاف می شود که زیان وارده ناشی از حادثه خارجی بوده که نتوان به او منتسب کرد . در صورتی که هم مسئولیت مدنی و هم مسئولیت قراردادی وجود داشته باشد ، متعهد له در انتخاب هر کدام از آنها برای جیران خسارت مختار است . مسئولیت قراردادی ناشی از فعل غیر گاهی مبنای قانونی قراردادی دارد مثل ماده 388 قانون تجارت در مورد متصدی حمل و نقلی که مسئول خسارات رانندگان خود در مقابل متعهد له قراردادهای خود است و گاهی مبنای آن اراده صرف طرفین است و ماده 10 قانون مدنی توجیه کننده آن است ، مثل رای وحدت رویه 22 اسفند 1341 که می تواند مصداقی از آن باشد و مثال بارز دیگر آن بیمه مسئولیت است . اما گاهی مسئولیت ناشی عمل ثالث است ، که خود 2 حالت دارد :
1- گاهی ثالث از تعهد خودداری می کند و موجب مسئولیت می شود . در این مورد متعهد له رابطه ای با ثالث نداشته و نمی تواند به او رجوع کند .
2- ثالث عملی انجام می دهد که موجب ایجاد مسئولیت می شود ، این مورد خود دو حالت دارد :
الف – عمل ثالث موجب اصلی اراده از متعهد می شود ، در این مورد مصداقی از قوه قاهره محقق می شود و او را از مسئولیت معاف می کند اما مسئولیت مدنی ثالث تحت شرایطی باقی است .
ب – اختیار را از متعهد سلب نمی کند ، در اینجا متعهد قراردادی مسئول است و باید خسارات را بپردازد .