دریای خزر این بزرگترین پهنه آبی داخل جهان که قرن ها در آرامش سکون و انزوای جغرافیای خاص خود بسر می بردو تنها شهرت خاویارش نام آن را آشنای جهانیان ساخته بود به یکباره و بدنبال فروپاشی شوروی با کسب عنوان گستره آبی بین المللی اهمیت ژئوپلتیک و ژئواکونومیک ویژه احراز نمود. وجود منابع غنی نفت و گاز سبب گردید که به عنوان یکی از مناطق استراتژیک جهان به زعم برخی رقیب دریای شمال در محاسبات واقع بینانه و رقیب خلیج فارس در تشابه سازی های اغراق آمیز مطمح نظر قدرتهای سیاسی و اقتصادی بزرگ جهان قرار گیرد و رقابتهای گسترده جهت دستیابی به منابع مورد بحث و انتقال آنها از مسیرهای مورد نظر به بازارهای مصرفی جهان نمایان گردید. کشورهای غربی خصوصا ایالات متحده آن را به عنوان رقیب انرژی خلیج فارس تلقی می کنندو با سرمایه گذاری بر روی خط لوله باکو – جیحان درصدد تنوع بخشی به خطوط صدور انرژی جهان برآمدند. ولی به رغم گذشت 15 سال از فروپاشی شوروی، رژیم حقوقی دریای خزر کماکان لاینحل مانده است.