سکونتگاه های انسانی همواره در معرض انواع مخاطرات طبیعی و انسانی بوده است. در میان مخاطرات طبیعی، خشکسالی یکی از بلیه-هایی است که هم تابع چگونگی رفتار بشر در زیست کره بوده و هم بر زندگی انسانی اثرگذار است. به منظور تعدیل، خنثی سازی و مقابله با آثار مخرب خشکسالی، شناخت دقیق اثرات فضایی – مکانی این پدیده و هم چنین مکانیزم عمل کنندگی آن در فضای جغرافیایی از اقدامات اساسی به شمار می¬آید. منطقه خراسان جنوبی در شرق ایران به عنوان یکی از استان های روستانشین، در سال-های اخیر با خشکسالی شدید مواجه بوده است. در این مقاله سعی شده تا ضمن بررسی و واکاوی پیامدهای خشکسالی در دهستان باقران شهرستان بیرجند، مکانیزم این اثرات نیز تبیین گردد. داده های مورد نیاز به دو روش اسنادی و میدانی گردآوری شده است. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با بهره گیری از آزمون های آماری انجام شده است. از میان جامعه مورد مطالعه تعداد 25 روستا و 345 خانوار به عنوان نمونه تعیین و با روش نمونه¬گیری تصادفی ساده انتخاب شده است. نتایج نشان داد در پی خشکسالی¬های اخیر، بنیان¬های طبیعی تولید (آب و خاک) آسیب دیده است. به سبب رکود راندمان بخش کشاورزی، نابسامانی اقتصاد روستایی به وجود آمده است. به تبع شرایط نامطلوب اقتصادی، در بعد اجتماعی نیز روستاها مسائل عدیده¬ای را متحمل شده است. سرانجام با نامناسب-سازی محیط روستایی برای زیستن روستائیان و رونق واگرایی از روستا، زمینه ناپایداری حیات نواحی روستایی تشدید شده است.