آناهیتا از دو واژه «آنا» + «هیتا» تشکیل شده است. آنا پیشوند نفی و هیتا به معنی آلودگی است و درمجموع به معنای «دور از آلودگی » می باشد. در زبان اوستایی ایزدبانوی (زن-خدا) آبها می باشد، از دیگر معانی که به آناهیتا منتسب کرده اند «رودخانه پاک» می باشد. نگاه به این الهه در دوره ساسانی کمی شگفت‌انگیز است که هم‌زمان با برتری ایزدان مرد در فرهنگ‌های همسایه برای نمونه میترا در رم که دیگر خدایان را کاملاً ناپدید می‌کند. در ایران ساسانی آناهیتا به اوج می‌رسد و اهمیتی سیاسی می‌یابد. از نام آتشکده رسمی ساسانیان آذرآناهید پارس گرفته تا حضور«ایزدبانو آناهیتا»در مراسم تاج‌بخشی به شاهنشاهان است. در این مقاله تأثیر ایزد بانوی آناهیتا به عنوان یکی از عوامل اصلی تشکیل دهنده باور های سنتی و فرهنگی جامعه در ارتباط با تجلی مقام زن ایرانی مورد بررسی قرار گرفته است، که نفوذ خود را از طریق لایه های کهن فرهنگی بر واکنش های اجتماعی اعمال می کند. در واقع بررسی نقش الهه ی آنا هیتا در فرایند تجلی جایگاه زن ایرانی مسأله اصلی این تحقیق است.در این راستا تلاش شده با بسط عواملی که مقام زن را در گستره تاریخ ایران به چهره های شاخص ایزد بانو ها برجسته کرده است،مورد بررسی بیشتر قرار دهد.از این نظر به‌روشنی پیداست که فرهنگ رسمی و دولتی دوره ساسانی در نگاه به زن، هرچه بود، به نسبت بهتر، انسانی‌تر و منصفانه‌تر از فرهنگ‌های همسایه تمدن زرتشتی در همان زمان بود و البته بسیار از این فرهنگ‌ها تأثیر پذیرفت.