جهانگردی و توریسم یکی از پدیده¬های در حال گسترش در جهان است، اهمیت آن تا اندازه¬ای است که از آن به عنوان صنعت سفید یاد می¬شود و زمینه ساز رشد درآمد، ایجاد اشتغال، تبادل فرهنگی اجتماعی، غنای فرهنگی و . . . می¬شود. با توجه به گسترش روز افزون این پدیده در جهان، این مقاله بدنبال شناخت الگوی برنامه¬ریزی مسافرین ورودی به شهر تاریخی، فرهنگی همدان می¬باشد، این که الگو چگونه بوده و چه متغیرهای اجتماعی در برنامه¬ریزی مسافرین برای ورود به شهر مقصد موثر هستند.
برای رسیدن به اهداف بالا، به جمع¬آوری اطلاعات به روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه در میان 120 نفر مسافری که در فصل تابستان به این شهر مسافرت کرده بودند، به روش تصادفی توزیع و داده های بدست آمده در SPSS16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که میان سطح تحصیلات و نوع شغل مسافرین و محل اسکان، رابطه معناداری وجود دارد بدین نحو که هر چه سطح تحصیل افراد بالاتر می رود، و مسافرین دارای شغل¬های دولتی و اداری و یا خود اشتغال می¬شوند، بیشتر امکان دارد که در هتل¬ها و میهمان خانه ها اسکان یابند.
همچنین بین متغیر سطح تحصیل و انگیزه سفر نیز رابطه معناداری وجود داشت، بدین صورت که افراد با سطح تحصیلات بالاتر کمتر برای تفریح و تمدد اعصاب به این شهر تاریخی و فرهنگی مسافرت می¬کنند و بیشتر بدبنال شناخت و آشنایی با آثار تاریخی و فرهنگی و یا شرکت در سمینارها و همایش¬های علمی هستند. در نهایت نیز بین متغیر دیگر پژوهش رابطه معناداری دیده نشد. اکثر مسافرین برای بیش از دو بار بود که به این شهر مسافرت می¬نمودند، که بیانگر پتانسیل بالای این شهر در ایجاد خاطرات زیبا و دل¬انگیز سفر در ذهن مسافرین و از سوی دیگر جذب توریسم بیشتر برای این شهر می¬باشد که امید است با عنایت به پیشنهادهایی که این مسافرین برای بهبود وضعیت شهر ارائه نموده اند، لوازم توفیق در این موضوع نیز فراهم گردد.