امروزه گردشگری به عنوان یکی از مهمترین صنایع توسعه پایدار، فرصت های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای شهرهای بوجود می آورد. در بسيارى از كلان¬شهرهاى دنيا رقابت ویژه¬ای در جهت ارتقاى كيفيت كالبدى و معنايى منظر شهرى وجود دارد تا بتوانند جايگاه خودرا درسطح جهانى برای جذب گردشگر و توریسم ارتقا دهند. بر اساس چنین ویژگی، گسترش فضاهای باز جمعی و ایجاد مراکز فراغتی و تفریحی یکی از اهداف مهم برنامه ریزان مدیریت کلانشهرهای جامعه در حوزه گردشگری شهری است. وجود جاذبه های متنوع منابع طبیعی در شهرها از جمله رودخانه های شهری جزء پارامترهای مهم شکل گیری گردشگری شهری می باشد.
با نگاهی به موقعیّت و ساختار اغلب شهرها نشان می دهد که شکل گیری آنها در کنار رودخانه ها و مجاورت درّه ها صورت می می گرفته است با چنین تصوّری بیش از 200 شهر ایران در کنار کوهپایه ها و در مسیر رودخانه ها شکل گرفته است با توجه به حضور گسترده مردم برای گذران اوقات فراقت در این گونه مناطق اهمیّت این موضوع بیش از پیش مشخص می شود لازم به ذکر است اهمیّت آنها صرفاً در ارزش طبیعی و محیطی نیست بلکه با گذشت زمان آنها به سرمایه ای تاریخی، فرهنگی و زیست محیطی برای شهر و جزئی از بافت تاریخی شهر تبدیل شده است.
توسعه فضاهاي شهری در عصر حاضر بدون شناخت کافی از ویژگی رودخانه های شهری و بهره¬گیري از پتانسیل¬های آنها، مشکلات عدیده¬ای را براي شهرها به همراه داشته است. متاسفانه در اغلب شهرهاي ايران بطور شایسته به اين عامل توجه كافي نشده و عرصه رودخانه¬ها با پتانسيل های بالا براي جذب توریسم، بدون استفاده و یا تبدیل به مسیرهای عبوری شده است. لذا ضرورت توجه به هویت و بازآفرینی این رودخانه ها و شاخص نمودن آنها یکی از مهمترین شاخصه ها برای جذب گردشگر برای شهر می باشد. و بهبودکیفیت معماری و محيطی رودخانه ها براي جهت نيل به اهداف توسعه پايدار وگردشگری می باشد و لذا استفاده از الگوهای رایج در حوزه با استفاده از تجریبات جهانی در راستا مفید می باشد . پژوهش حاضر با بررسی ادبیات موضوع رودخانه¬های شهری و گردشگری راهكارهايي براي رسيدن به الگوهای طراحي معماری در برخورد با این رودخانه های شهری در مقیاس خرد و بصورت کل در بافت شهری و تبديل آنها به یکی از مراكز پويا و زنده شهري ارائه شود. روش تحقيق تحلیلی ـ توصیفی است که از طریق مطالعات نظری، موضوع موردنظر تدقین و مبانی و اصول آن ارائه می¬گردد.