مدیریت ارتباط با مشتری موضوع گسترده ای است که بسیاری از بازاریابان توریسم به آن علاقه مند می باشند. یکی از اهداف این مقاله قرار دادن مفهوم E-CRM در حوزه توریسم الکترونیکی می باشد. از طرفی، مدیریت ارتباط با مشتری بخصوص در گردشگری الکترونیکی نقش کلیدی ایفا می کند. عدم وجود اصل مشتری مداری که یکی از مهمترین شاخص های بازاریابی در نظام گردشگری است، مهمترین ضعف گردشگری ایران بویژه در آژانس های مسافرتی به شمار می آید. ارتباط با گردشگران و استمرار این ارتباط که یکی از اصول مهم بازاریابی در جهان امروز است در میان شیوه های سنتی بازاریابی ایرانی نادیده گرفته می شوند. مدیریت ارتباط الکترونیکی با مشتری (E-CRM) و استفاده از اینترنت و وب در دنیای امروز این امکان را فراهم می آورد تا امر بازاریابی در گردشگری با سرعت بیشتری صورت پذیرد و در وقت و هزینه صرفه جویی شده و همچنین سودآوری سازمان ها از این طریق افزایش یابد.
این مقاله به بررسی مقالات ارائه شده در زمینه مدیریت ارتباط با مشتری(CRM)، مدیریت ارتباط الکترونیکی با مشتری(E-CRM)، گردشگری الکترنیکی و نیز به اهمیت ارتباط با مشتریان و چگونگی حفظ آنها و اهمیت این مسئله در زمینه گردشگری می پردازد. تمرکز این مقاله بر مدیریت ارتباط با مشتری، مدیریت ارتباط الکترونیکی با مشتری و بسط دادن آن در بازاریابی گردشگری وگردشگری الکترونیکی است. دراین مقاله پس از مروری بر تعریف گردشگری، بازاریابی گردشگری، انواع مشتری و ... به نقش مدیریت ارتباط با مشتری و مدیریت ارتباط الکترونیکی با مشتری و همچنین گردشگری الکترونیکی می پردازیم.