هدف اصلي در پژوهش حاضر بيان مباني و مفاهيم ديني متبلور در ميراث کنوني مدرسه هاي ايران است، که به نوبه خود تاثيراتي از دوران پيش از اسلام و پس از آن و همچنين از تفکرات آييني متفاوت در آن جلوه گر شده است؛ لکن چگونگي پيدايش اين تفکرات و ميزان يا تفاوت تاثيرگذاري انديشه هاي پيش يا پس از اسلام در مدرسه ايراني، مورد نظر پژوهش حاضر نبوده و هر گونه پرسش در علل پيدايش اين تفکرات نيازمند واکاوي در پژوهش هاي ديگر است. در حقيقت پژوهش حاضر به دنبال آن است که با ارايه مستندات و مصاديق مختلف ديني آييني و عرفاني، بدين مفهوم تاکيد نمايد که کانسپت اصلي و ميراث موجود مدرسه هاي ايراني، ريشه در تفکرات ديني و آييني مردمان اين سرزمين دارد. روش تحقيق در اين مقاله از نوع توصيفي - تحليلي و جمع آوري اطلاعات به شيوه کتابخانه اي، به همراه مطالعات ميداني بوده است. نتايج حاصل بيانگر آن است که مدرسه ايراني نظامي حکيمانه و کمال گراست که عناصر طبيعي آب و گياه در کنار عوامل مذهبی و علمی و عقلی را به نحوي در خود جاي داده که نيازهاي فيزيکي استفاده کنندگان را برآورده مي سازد، و در همان حال نيز به بعد ماوراء الطبيعه و معنوي آن توجه شده است. همين مساله باعث بقا و تداوم آن در طول زمان و شاخص شدن آن به صورت مجموعه اي واحد شده است. به کمک بازشناخت اين ساختار مي توان در ساختن محيط آموزشی مناسب و هماهنگ با نظم موجود، بهره برداري لازم را به عمل آورد.