خانه های به جای مانده از دوره ی قاجار به عنوان معماری خلق فضا و خلاقیت فضایی شناخته می شود و از این نظر در جایگاه برتر و تکامل یافته تری نسبت به دوره ی پیشین خود قرار می گیرد. شهر تبریز با دارا بودن آثار فراوان و متنوع معماریِ به¬جای-مانده از دوره¬ی قاجار، اهمیت ویژه¬ای در مطالعات معماری ایرانی دارد. در این میان، خانه های قاجاری تبریز به جهت دارا بودن مولفه¬های معماری منحصر به فرد و تنوع الگوهای فضایی آن¬ها از یک¬سو و غنای تزیینات وابسته بدان از سوی دیگر، اهمیتی افزون¬تر را دارا می¬باشند. در پژوهش حاضر سعی بر آن بوده است تا در کنار طبقه¬بندی الگوهای مختلف خانه های این دوره ، سلسله مراتب فضایی و عناصر معماری به¬کاررفته در ساختمان آن¬ها نیز مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. تجزیه و تحلیل یافته¬ها به شیوه¬ی توصیفی- تحلیلی انجام گرفته و نتیجه¬ی حاصل از آن نشان می¬دهد که ارزش¬های فضایی خانه های عهد قاجار (همچون دیگر بناهای هم¬عصرشان)، فارغ از تزیین و عناصر شکل¬دهنده¬ی آن، نسبت به دوره¬های قبل¬تر دستخوش تغییرات چشمگیری شده است. و توجه به این مهم در طرح های مرمتی و بازسازی چنین فضاهایی یاری دهنده طراحان خواهد بود