رشد و عملکرد گياهان در اكوسيستم¬ها و رويشگاههاي طبیعی، تحت تاثير عوامل مختلفی از جمله ارتفاع از سطح دريا قرار دارد. گیاه پونه¬سای البرزی (Nepeta crassifolia) از گونه¬های متعلق به خانواده Labiatea است. اندام¬هاي رويشي اين گياه و سرشاخه¬هاي گلدار آن در درمان بيماری¬هاي گوارشي استفاده می¬شود و اسانس آن خاصيت ضد باكتريايي و ضد قارچي دارد. هدف از این تحقیق، بررسی اثر ارتفاع بر عملکرد و اجزای تشکیل دهنده اسانس گونه Nepeta crassifolia است. در اين بررسي اسانس¬گيري از اندام¬هاي هوايي گياه در مرحله گلدهي از دو ارتفاع مختلف، به روش تقطير با آب صورت گرفت. تجزیه و شناسایی ترکیب¬های تشکیل دهنده اسانس با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل شده با طیف سنج جرمی (GC/MS) با محاسبه شاخص¬های بازداری و مطالعه طیف¬های جرمی انجام گرفت. تجزیه واریانس داده¬های بدست آمده با استفاده از نرم افزار آماریSpss ver 17 انجام شد. جهت مقایسه میانگین¬ها از آزمون t مستقل در سطح احتمال یک درصد استفاده شد. نتایج حاصله نشان داد که بازده اسانس بدست آمده در ارتفاعات 2600 و 2950 متری به ترتیب 0.92±0.04% و 1.01±0.07% است که بیشترین آن متعلق به ارتفاع 2950 متری و کمترین آن به 2600 متری تعلق داشت. به طور كلي در دو ارتفاع مختلف، 48 تركيب شناسايي شد كه تركيبات Nepetalacton، Germacrene D، spathulenol، Isooctyl phthalate و 2-methoxy-4-methyl-phenol عمده¬ترین تركيبات بودند. نتايج حاكي از آن است كه بهترین محل رویش این گیاه برای حصول بهترین عملکرد کمیت و کیفیت اسانس، ارتفاع 2950 متر می¬باشد در نتیجه بیشترین میزان اسانس را می-توان استحصال نمود که نشان دهنده تاثیر شرایط محیطی از جمله بالابودن میزان رطوبت خاک و هوا در این طبقه نسبت به طبقه دیگر است.