بادگیرها از مهمترین عناصر¬وسمبل¬های¬معماری ایرانی¬است¬،ابتکار ونوآوری که کویر نشینان برای مقابله با گرمای طاقت فرسا وآفتاب سوزان¬کویربه صورت برج هاوکانال¬های عمودی بربام ساختمان ها می ساختند، و از شاهکارهای مهم ومنحصر به فردمعماری به خصوص در مناطق کویری ایران همچون یزد به شمار می رود.چراکه شهر یزدیکی از شهرهای تاریخی وارزشمند ایران،که دارای بافت قدیمی وهمچنین ویژگی های منحصر به فردی است؛که آن را از سایر شهرهای ایران متمایز ساخته است،از جمله وجود بادگیرهای زیبا بر فراز ساختمان هاست که یک جذابیت خاصی بر ساختمان ها وسیمای شهر ایجادکرده است وبه عنوان نماد و شاخصه از معماری این اقلیم محسوب می گردد.یکی از مزایا وویژگی¬های اصلی بادگیرها این است که به صورت یک سیستم سرمایشی طبیعی بدون هیچ جریان برقی وانژی الکتریکی هوای ساختمان را خنک می سازند.عملکرد بادگیرها بدین صورت است¬که گرما وهوای نامطبوع درونی ساختمان به بیرون منتقل کرده وهوای سرد ومطلوب وارد فضا می کند.اما امروزه با توجه به پیشرفت های فراوان که در زمینه صنعت وانژی وهمچنین روی کارآمدن سیستم های خنک کننده همچون کولرهای گازی و آبی¬،آن گونه که شایسته است به بادگیر به عنوان سیستم های سرمایشی طبیعی توجه نمی گردد. بنابراین در این مقاله نگارندگان تلاش می کنندبا استفاده از منابع کتابخانه ای اعم از کتاب،رساله ومقاله به بررسی نقش بادگیرها در معماری بناهای مسکونی شهرهای کویری ایران همچون یزد پرداخته؛که نتایج تحقیق نشان می دهد، عملکرد بادگیرها به صورت سیستم سرمایشی طبیعی است؛،که¬ همواره جایگاه خاصی در معماری ایران به خصوص معماری شهریزد دارد وبه عنوان شاخص ترین نماد اقلیم گرم وخشک به شمار می رود.