در گذر زمان در طراحی شهرها از عناصری بهره گیری می‌شده است، که افزون بر هم خوانی با بافت پیرامون خود، در یک ساختار هماهنگ با سایر ارسن های (فضاهای) شهری به کار می‌رفته است. کم نیستند فضاهای ویژه ای که در طراحی شهرهای کهن ایرانی جای ویژه ای داشته و امروز به دست فراموشی سپرده شده‌اند. یخچال، آب انبار، کبوترخانه، میل راهنما و ... از این نمونه فضاها می‌باشند. این فضاها در کنار فضاهای دیگر باقی مانده از زندگی کهن که تا حدودی با ساختار زندگی نوین انطباق یافته‌اند همچون کاریز، آسیاب، گرمابه و... امروزه، بیشتر به دید مونومان های شهری بازمانده از گذشته به آن‌ها نگاه می‌شود. این عناصر می‌توانند با توجه به کاربری گذشته‌شان رهنمودی برای طراحان شهری نوین باشند. دادن کاربری دوباره به این بناهای شهری، که بخش ارزشمندی از ارسن های شهری هستند می‌تواند راه گشایی برای نیازهای نوین شهری باشد. این مقاله بر آن است تا با بررسی این فضاها و تاکید بر روی کبوترخانه ها و نقش کاربردی گذشته‌شان در طراحی شهری، از آن‌ها الگوهایی برای طراحی نوین شهری برگیرد و توانمندی این گونه آثار را در الگو دادن به شهرسازان نوین مورد بررسی و کنکاش قرار دهد.