شهرها در گذشته بهترین نمونه های پایداری را در خود متجلی ساخته اند . با توجه به محدودیتهای اکولوژیک محل , شرایط متنوع و گاه نامساعد آب و هوایی ابداع روشهای موثر و مناسب برای ادامه حیات نظیر قنات, بادگیر, شوادان و استفاده هنرمندانه از آب و گیاه با هدف تلطیف هوا و ایجاد مناظر مطبوع و ... همه نمونه هایی از عوامل موثر در این پایداری بوده اند.شهرسازی امروز با تبعیت از الگوی کلاسیک توسعه شهری که نسبت به وضعیت خصوصیات بومی بی اعتناست نه تنها وضع ناپایداری را در شهرها پدید آورده بلکه ناپایداری مناطق اطراف را نیز به دنبال داشته است. اهمیت تاثیر اقلیم بر معماری،انجام مطالعات و پژوهش های جامعی را در این زمینه ایجاب می کند. در این مقاله سعی گردیده تا با بازخوانی فضاي زیرزمینی, شوادان و ذکر ویژگیهاي آن به عنوان الگویی بومی در دو شهر دزفول و شوشتر به ارائه راهکاري جهت حل بحران کمبود انرژي و محیط زیست پرداخته شود.