چکیده:
گنبد سلطانیه بزرگترین گنبد آجری جهان واقع در شهر سلطانیه در نزدیکی زنجان در دوره ایلخانی بنا شده است. این گنبد عظیم با کاشیکاری فیروزه ای همچون نگینی دردشت های سرسبز سلطانیه می درخشد. در بنای آرامگاهی سلطانیه، ابتکار و خلاقیت طراحان،معماران،مهندسان آن به معرض قضاوت عامه گذاشته و از جهت تزئینات با انواع کاشی¬کاری، نقاشی روی گچ، آجر¬کاری مشبک، مقرنس¬کاری گچی و آجری و گچ¬بری بر روی پارچه، کتیبه ¬هایی با مضمون آیات قرآن و احادیث می توان گفت مرحله کمال معماری ایران و دانشگاه هنرمندان است، در این تحقیق به شیوه مطالعه توصیفی ، کتابخانه ای و میدانی به بررسی ویژگیهای شاخص بصری تزئینات این بنای عظیم پرداخته شده است. در این پژوهش جهت مطالعه دقیق وبررسی تزئینات این بنای عظیم‌،‌ابتدا سیر تحولات تاریخی گنبد مورد مطالعه و بصورت تحلیلی تزئینات این بنای باشکوه مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج حاصله نشان میدهد سراسر نمای داخلی و خارجی این بنا دارای تزیینات آجری، گچبری ، رنگ آمیزی، کتیبه نگاری و دیوار نگاری بسیار زیبا ونفیس است. در نقوش تزیینات گنبد سلطانه به ویژه در گچبری ایوان های آن، رموز وحدت در کثرت و کثرت در وحدت نهفته است. از این روست که معماری اسلامی و یا بطور کلی نقوش اسلامی متاثر از اندیشه های والا و پاک اسلامی است که ریشه دینی و اعتقادی و وحدت و یگانگی دارد که این تکنیکهای هنری ، هم از لحاظ ظاهری و هم از جنبه های معنوی بسیار زیبا و منحصر بفرد جلوه می نمایند.