متأسفانه نفوذ نمادها، نشانه‌ها و الگوهای معماری غرب از دوران قاجار تاکنون افول تصاعدی هویت معماری ایرانی را به همراه داشته است. در این راستا فراموشی و عدم شناخت کافی نسبت به کهن‌الگوها(نشانه‌ها) در نزد نسل حاضر برهان دیگری بر تقویت اوضاع نابسامان معماری در زمان حال می‌باشد. برای اصلاح این معضل، کنترل و دور ساختن نمادهای از سنت رهایی یافته در معماری ایرانی، بازشناسی هندسه پنهان و الگوهای بومی- مورد استفاده در آثار معماری گذشتگان- همچون چلیپا به منظور بازآفرینی و استفاده مجدد از ماهیت آن‌ها مورد توجه قرار گرفته است. حال این سوأل پیش می‌آید که آیا می‌توان از معماری ایرانی به عنوان "معماری نمادین" یا "معماری نشانه‌ها" نام برد؟ با توجه به اینکه در هر دوره تاریخی، آثار هنری و معماری، هویت و فرهنگ مردم را در قالب اشکال عینی نمایان می‌سازند، تمرکز خاص این پژوهش بر الگوپذیری از نشانه‌ها به خصوص فرم چلیپا در بطن معماری ایرانی می‌باشد. استفاده از اشکال و فرم‌های نمادین همچون چلیپا در معماری ایرانی راهکاری جهت القاء مفاهیم متأثر از فرهنگ در عمق جامعه بوده است. آثار به‌جامانده از هزاره پیش از میلاد تا ظهور اسلام و پس از آن گویای این حقیقیت است که فرم چلیپا به عنوان عنصری شاخص در هنر و معماری این دیار نقش ایفا کرده و در متنِ سامان فضایی و ساختار کالبدی بسیاری از آثار فاخر معماری خودنمایی می‌کند. در این نوشتار سعی بر آن است که با توجه به دامنه گسترده پیام چلیپا در قرون متمادی، به بررسی نقش این فرم اساطیری در تاریخ معماری ایران پرداخته شود. در این راستا "آرامگاه درویش محمود" واقع در استان سمنان به عنوان نمونه موردی انتخاب و مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای در رابطه با آن انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی- تاریخی ساختار پژوهش پیش روی را شکل می‌دهد.