از پديده هاي مهمي كه در زندگي اجتماعي انسانها رخ داده است، ظهور شهرها و روستاها و ارتباط پيچيده بين آنهاست. هدف از شناخت روابط متقابل شهر و روستا و نتايج مثبت و منفي حاصل از اين روابط، برنامه ريزي در جهت ايجاد تعادل در رابطه شهر با روستاهاي پيراموني است، كه هدف نهايي اين شناخت و برنامه ريزي، رسيدن به توسعه اي هماهنگ و پايدار در زمينه هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي و ... و ايجاد رفاه براي ساكنين شهر و روستاها است. بنابراين با بررسي روابط متقابل شهر با روستاهاي همجوار و شناخت اثرات مثبت و منفي حاصل از اين روابط در صورت تدوين برنامه اي مناسب و منطقي و اجراي آن مي توان به تعادل در رابطه شهر و روستا دست يافت و از اثرات منفي گسترش فيزيكي شهر بر روستاهاي پيراموني كاسته و اثرات مثبت آن را تثبيت نمود. عناصر گوناگون فرهنگي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي در ساختار عرصه هاي روستايي و شهري دخالت دارند و روابط موجود ميان آنها را نمي توان بسادگي در چهارچوب هاي ذهني و از پيش تعيين شده بررسي كرد؛ اما از آنجا كه نظريه ها مي توانند به شناخت جنبه هاي گوناگون روابط شهر و روستا و فعال سازي ذهن و درك بهتر آنها كمك كنند مي توان آنها را با توجه به قابليتهاي خاص به كارگرفت. بنابراین در این مقاله نظریات مطرح در روابط متقابل شهر و روستا در جهان و ایران در جهت دستیابی به توسعة پایدار به صورت توصیفی و مقایسه ای بیان شده است. نتیجه ایی که حاصل شد بدین صورت است که:
به طور كلي، شهرنشيني و روستانشيني و روابط شهر و روستا در كشورهاي مختلف با يكديگر متفاوت است. بنابراين در بررسي روابط روستايي- شهري در مناطق مختلف بايد شرايط خاص را در كنار قانونمنديهاي كلي و عام در نظر گرفت. در كشور ما با توجه به ويژگيهاي خاص جغرافياي طبيعي، اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي، شهرنشيني و روستانشيني و روابط بين آنها با كشورهاي صنعتي و پيشرفته متفاوت بوده و بنابراين اين نظريات، بصورت كلي قابل تعميم به روستاها و شهرهاي كشور ما نيستند و روابط بين شهر و روستا در ايران با كشورهاي جهان اول متفاوت است.