شهر مجموعه اي فرهنگي- كالبدي است كه براساس نيازها،فعاليت ها و رفتارهاي ساكنين آن شكل گرفته است. فضاهاي شهري به عنوان بستر، پاسخگوي اين نيازها و ظرفي براي تعاملات اجتماعي شناخته مي شوند . شهرها مكان هاي مناسبي براي شكل گيري نهادهاي اجتماعي، اعتلاي ارزشهاي فرهنگي، گسترش و تحكيم روابط و مناسبات اجتماعي و پاسداري ارزشهاي انساني و هويت هاي ملي و محلي هستند. درشهرهاي ايراني اسلامي فرم ظاهري هر شهر ناشي از محتوا و معنايي در باطن است كه ريشه در جهان بيني و فرهنگ و رسوم و طبيعت بومي آن منطقه دارد. بدون شک شهر را می بایست بزرگترین دست آورد و دست ساخته بشر بر گستره کره خاکی دانست. آنچه این مجموعه را از سایر دست ساخته های بشری مستثنی نموده و به آن اهمیت و ارزشی دو چندان می دهد ماهیت ساختاری و تنوع عوامل و عناصر سازنده آن می باشد. با نگاهی عمیق به شهر با هدف شناخت و دست یابی تعریفی جامع از آن، این نکته مشهود است که شهر گستره ای فیز یکی و کالبدی ساخته شده از ابنیه و فضاهای متعدد پر و خالی است که در پیوندهای تنگاتنگ با جامعه گسترده و وسیع انسانی ساکن آن، شکل گرفته و بوجود آمده است. آنچه شهر را از سایر دست آوردهای بشری چشمگیرتر می نماید تنوع ساختاری آن است. آنجا که کالبد فیزیکی در تعامل و پیوندی تنگاتنگ با جامعه انسانی، محیطی متنوع و پویا را فراهم می آورد.
مقاله حاضرتحت عنوان ارزیابی امکانات ومحدودیتهای توسعه فیزیکی وابعادهویت کالبدی شهربیرجند تدوین شد وپس از بررسی وضع موجود برای تبیین موضوع تحقیق، بااستفاده از روش توصیفی- تحلیلی وبرای گرد آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شد. نتایج بدست آمده حاکی ازاین واقعیت است که اصولا تجلی انسان درجوابگویی به نیازهایش رشدوتوسعه فضاست. پایداری این فضا ودست یابی به توسعه ی پایدارشهری نیازمند نوعی برنامه ریزی است که بتواند دریک فضای دوبعدی به استقرار ومکان گزینی فعالیتهای اقتصادی واجتماعی بپردازد.البته نوع وکیفیت موقعیت شهر موجب تغییرمیزان اهمیت این نوع نگرش به شهر می شود.